Маъруза машғулотлар мавзуси соат

Nafasning boshqarilishi. Chaqaloqlarda kattalardagi kabi ventilatsiyani boshqaravi beixtiyor va biokimyoviy mexanizmlar yordamida amalga oshiriladi, biroq bu tizimning ishlash samaradorligi
ancha past bo‘ladi. Masalan, giperkapniyaga javoban juda qisqa
muddatli va juda kam darajada ventilatsiya hajmining oshishi
25
kuzatiladi. Agar gipoksemiya bilan qo‘shilib kelsa, giperkapniyaga
reaksiya umuman boimasligi ham mumkin.
Shu bilan birga, chaqaloqlar Pa02 o‘zgarishlariga juda sezgir
boiadi. Giperoksik nafas aralashmalarining berilishi ventilatsiya
hajmining sezilarli kamayishiga olib keladi. Gipoksemiyaga
reaksiya bolaning ona qomidagi va tugilgandan keyingi yoshi ya
tana haroratiga bogiiq boiadi. Chala tugilgan va 1 haftadan kichik
yetuk tugilgan bolalar normotermiya holatida gipoksemiyaga,
odatda, ikki fazali ta’sirlanish bilan javob beradi: qisqa davrda nafas
olish tezlashishi keyinchalik nafas siqilish bilan almashinadi. Sovuq
qotgan chaqaloqlarda gipoksemiyaga javoban nafas siqilishi, oldin
ventilatsiya oshmasdan yuzaga keladi.
Nafas chuqurligi va tezligini boshqaradigan o‘pka baroresseptorlaridan reflekslar chaqaloqlarda kattalamikiga nisbatan kuchliroq
ifodalangan boiadi. Nafas yoilarida bosim oshganda, nafas
hajmining sezilarli oshishi va sonining kamayishi kuzatiladi. Shuning
uchun doimiy musbat nafas (DMN) usuli chaqaloqlarda nafas
buzilishlarini davolashda tez-tez va muvaffaqiyatli qoilanilmoqda,
lekin bu reflekslarning anestetiklar va og‘riq qoldiruvchi vositalar
ta’sirida pasayishini ham esda saqlash kerak.
Ko‘pchilik chala tugilgan va qisman yetuk tugilgan bolalarda
ko‘pincha davriy nafas (5-10 soniyadan almashib turadigan taxipnoe va apnoe davrlari) kuzatiladi. Bu davrlarda PaC02 miqdorining
va yurak qisqarishlar sonining ozroq o‘zgarishlari kuzatilib, bu
ahamiyatga ega funksional o‘zgarishlar chaqirmaydi. Davriy nafas
olish, odatda bolaning 1-2 oyligida yo‘qolib ketadi.