Ma`ruza Ma`lumotlar bazasida rеlyatsion modеl va munosabatlar

Ma`lumotlarni relyatsion modeli asosida munosabat tushunchasi yotadi. Munosabatni 2 o`lchamli jadvallar yordamida tasvirlash qulay. Jadval tushunarli, ko`rimli va inson uchun oddiy. Munosabatlar to`plami ma`lumotlarni saqlash uchun ishlatilishi mumkin. Shu bilan birga ular orasidagi bog`lanishlarni modellashtirish imkonini beradi.

Ma`lumotlarni relyatsion modeli asosida munosabat tushunchasi yotadi. Munosabatni 2 o`lchamli jadvallar yordamida tasvirlash qulay. Jadval tushunarli, ko`rimli va inson uchun oddiy. Munosabatlar to`plami ma`lumotlarni saqlash uchun ishlatilishi mumkin. Shu bilan birga ular orasidagi bog`lanishlarni modellashtirish imkonini beradi.

MB jadvallari strukturasi

Kalitlar va jadvallarni boq’lash

MBdagi bog`lanishlar

• Birlamchi kalit ustun – ma’lumotlar bazasidagi ma’lumotlarni tartiblaydi hamda ushbu ustun orqali boshqa jadvallarni ulanish imkoniyati yaratadi.
• Tashqi kalit ustun – ushbu ustun orqali boshqa jadvalarni birlamchi kalitli ustun bilan bog‘lanib ma’lumotlar guruxlanadi.

Kalitlar va indekslar

• Kalit– bu maydonlar kombinatsiyasidan iboratdir. Oddiy kalit bitta maydondan, murakkab kalit esa bir nechta maydondan iborat bo‘ladi.
• Kalit quyidagilarni ta’minlaydi:
• Jadval ma’lumotlarni yagona identifikatsiyasi;
• MB so‘rovlarini bajarilishini tezlashtirish;
• MB aloxida jadvallari o‘rtasida bog‘lanish o‘rnatish;
• Bog‘lanish cheklovlarini o‘rnatish.
• Index - Indekslar ma'lumotlar bazasidan ma'lumotlarni tezroq olish uchun ishlatiladi (Mundarija)

Misol: 2 o`lchamli jadval.

Misol: 2 o`lchamli jadval.

ID

Шахсий номер	Ф. И. О	Туғилган сана	Курс	Мутахасислик
00012	Собиров Б.Б.	05/12/1990	2	Тарих
00105	Солиев Б.П.	12/02/1991	3	Биология
00125	Алимов Б.Б.	14/04/1996	2	Физика
01010	Каримов М.М.	01/05/1992	3	Педагогика