maruza. Kirish. Neft va gaz geologiyasi soat

Suyuqliklarni ekstraksiyalash uchun ishlatiladigan uskunalar ekstraktorlar deb ataladi.

2.9. Issiqlik almashinish apparatlari

Kime sanoatida maxsulotlarni issiqlik ta’sirida kayta ishlash jarayonidan keng foydalaniladi. Bu narsa quyidagi maqsadlarda olib boriladi: 1) jarayon temperaturasini berilgan darajada ushlab turish; 2) sovuq, maxsulotni isitish yoki issiq maxsulotni sovitish; 3) bug‘ ni kondensatsiyalash; 4) eritmalarni quyiltirish va boshqalar.
Bu jarayonlar aloxida olingan issiqlik almashinish qurilmalarida yoki texnologiya qurilmasining uzida amalga oshiriladi.
Issiqlik almashinish qurilmalari umuman olganda ikkiga bo‘linadi: issiqlik almashinish qurilmalarining o‘zi va reaktorlar. Issiqlik almashinish qurilmalarida issiqlik alma­shinish jarayoni asosiy jarayon xisoblanadi. Reaktorlarda esa fizik-kimyoviy jarayonlar asosiy xisoblanib, issiqlik almashi­nish esa yordamchi jarayondir.
Kime, neft kimyosi, neftni kayta ishlash, ozik-ovkat sanoatlari korxonalarida ishlatiladigan texnologik uskunalarining katta bir ulushini issiqlik almashinish qurilmalari tashqil qiladi. Kime sanoatida ishlatiladigan issiqlik qurilmalari umumiy qurilmalarning o‘rta xisobda 15—18% ini tashqil etsa, neft kimyosi va neftni kayta ishlash sanoatlarida esa bu raqam 50 % ga teng, chunki kimyoviy texnologiyaning asosiy jarayonlari (bug‘latish, rektifiklash, quritish va boshqalar) issiqlikning berilishi yoki uzatilishi bilan bog‘liqdir.
Sanoatda turli-tuman issiqlik almashinish qurilmalari ishlatiladi. Ish prinsipiga ko‘ra issiqlik almashgichlar uchga bo‘linadi: 1) reko‘perativ; 2) regenerativ; 3) aralashtiruvchi.
Reko‘perativ (yoki yuzali) issiqlik almashgichda issiqlik tashuvchi agent bir-biri bilan devor orqali ajratilgan va issiqlik birinchi issiqlik tashuvchi muxitdan ikkinchisiga ularni ajratuvchi devor orqali o‘tadi.
Regenerativ issiqlik almashgichda qattiq jismdan tarkib topgan bir xil yuza navbat bilan turli issiqlik tashuvchi agentlar bilan kontaktda bo‘ladi. Qattiq jism unga tegib o‘tgan issiqlik tashuvchidan issiqlik olib isiydi; boshqa issiqlik tashuvchi o‘tganda esa qattiq jism uz issiqligini unga berib soviydi. Shunday qilib bunday qurilmalar (regeneratorlar) da issiqlik tashuvchi agentlarning xarakatidan tashqari qattiq jismning mavjud bo‘lishi zarur.
Aralashtiruvchi qurilmalarda issiqlik tashuvchi agentlar­ning o‘zaro uchrashuvi va aralashuvi natijasida issiqlikning almashinishi yuz beradi. Issiqlik almashinish qurilmalari quyidagi belgilarga ko‘ra turlarga bo‘linadi:
Konstruktiv tuzilish bo‘yicha — trubadan qilingan qurilma­lar (qobiq-trubali, «truba ichida truba», zmeyevikli va boshqalar); issiqlik almashinish yuzasi listli materialdan tayyorlangan qurilmalar (plastinali, spiralsimon va boshqalar); issiqlik almashinish yuzani tayyorlashda nemetall materiallar (grafit, plastmassa, shisha va xokazo)dan foydalanilgan qurilmalar;