Ma’ruza fanning predmeti, maqsadi va vazifasi

O’rta Osiyo hududida insoniyat tomonidan qilingan moddiy madaniyat yangiliklari	Yangilik kuzatilgan yodgorlik
Davriy sana
1.	G’orlarni makon sifatida tutushi	Selungur	Ilk poleolit 1 mln 200-100 ming yil
2.	Qurol yasashni bilishi (tosh, suyak, daraxt navdasi)	Selungur, Ko’lbo’loq	1 mln 200-100 ming yil
3.	Olovning o’zlashtirilishi	Selungur, Ko’lbo’loq	1 mln 200-100 ming yil
4.	Ovchilikning mavjudligi	Selungur, Ko’lbo’loq	1 mln 200-100 ming yil
5	Ibtidoiy diniy qarashlarning, narigi dunyo tushunchasining shakllanishi	Teshiktosh	O’rta Paleolit. 100-40 ming yillik
6	Qoya tosh suratlari, ibtidoiy san’atning shakllanishi	Sarmishsoy	O’rta Paleolit.
7	Chaylalarning kashf etilishi	Uchtut	O’rta Paleolit.
8.	Tosh qurol yasaydigan ustaxonalarning shakllanishi	Uchtut	So’nggi paleolit. 40-10 ming yillik
9.	Go’shtni pishirib istemol qilish	Omonqo’ton	Mezolit. 10-5 ming y.
10.	Hayvonlarni xonakilashtirish	Machay	Mezolit. 10-5 ming y.
11.	Taqinchoqlarning kashf etilishi (k.e.)	Dam-dam chashma	Mezolit. 10-5 ming y.
12.	Rang tasvir, devoriy suratning k.e.	Zarautsoy	Mezolit. 10-5 ming y.
13.	Tosh otish quroli, palohmonning k.e.	Zarautsoy	Mezolit. 10-5 ming y.
14.	Ovda tor daralardan tabiiy qopqon sifatida foydalanish	Zarautsoy darasi	Mezolit. 10-5 ming y.
15.	Baliqchilikda qarmoqning kashf etilishi	Dam-dam chashma	Mezolit. 10-5 ming y.
16.	Tikish-bichish, to’quvchilikning k.e.	Zarautsoy	Mezolit. 10-5 ming y.
17.	Jamoalar o’rtasida mintaqaviy aloqalarning o’rnatilishi	Kaspiy va Orol bo’yi yodgorliklari	Mezolit. 10-5 ming y.

18.	Kamonning kashf etilishi	Zarautsoy	Mezolit. 10-5 ming y.
19.	Toshni teshish texnologiyasining k.e.	Kuba Sengir	Mezolit. 10-5 ming y.
20.	Sun’iy olovning k.e.		Mezolit. 10-5 ming y.

2. 
   NEOLIT VA ENEOLIT DAVRI O’RTA OSIYo HUDUDIDA
   

INSONIYaT TOMONIDAN QILINGAN MODDIY MADANIYaT YaNGILIKLARI

21.	Tosh qurollarni yasashda silliqlash, pardozlash, arralash usullarining k.e.	Jaytun	Neolit. 5-4 ming yil.
22.	Bolta, tesha, iskanalarning k.e.	Jaytun	Neolit.
23.	O’troq hayotga o’tilishi	Jaytun	Neolit.
24.	Qishloqlarning shakllanishi	Jaytun	Neolit.
25.	Ishlab chiqarishga o’tilishi	Jaytun	Neolit.
26.	Hunarmandchilikning shakllanishi	Jaytun	Neolit.
27.	To’qimachilikning k.e.	Jaytun	Neolit.
28.	Baliqchilikda to’rning k.e.	Jaytun	Neolit.
29.	Paxsadan bir xonali uyning qurilishi	Jaytun	Neolit.
30.	Supalarning qurilishi	Jaytun	Neolit.
31.	Uy o’chog’i-sandalning qurilishi	Jaytun	Neolit.
32.	Totemlarning paydo bo’lishi	Jaytun	Neolit.
33.	Chorvachilikka asos solinishi	Jaytun	Neolit. 5-4 ming yil.
34.	Sopolning ixtiro etilishi	Jaytun	Neolit.
35.	Sopol qozonning kashf etilishi	Jaytun	Neolit.
36.	Qaynatma va qovurma ovqatlar tayyorlash	Jaytun	Neolit.
37.	Dehqonchilikka asos solinishi	Jaytun	Neolit.
38.	Bo’g’doy non istemol qilinishi	Jaytun, Cho’pottepa	Neolit.

39.	Kelining k.e.	Jaytun, Cho’pontepa	Neolit.
40.	Tegirmon toshlarning k.e.	Jaytun, Cho’pontepa	Neolit.
41.	Juft oilaning paydo bo’lishi	Jaytun, Cho’pontepa	Neolit.
42.	Umumiy omborxonalarning qurilishi	Jaytun, Cho’pontepa	Neolit.
43.	Suniy sug’orishga asoslangan dehqonchilikning vujudga kelishi	Geoksur	Eneolit, mil. av. 4-3 ming yillik
44.	Mudofaa inshootlarining vuj. kelishi	Anau	Eneolit
45.	Madaniy o’simliklar turining oshishi	Nomozgoh	Eneolit
46.	Urchuq va urchuqboshlarning k.e.	Qoratepa	Eneolit
47.	Ipak va jundan mato to’qishning k.e.	Yassitepa	Eneolit
48.	Metallning k.e. (Mis, qo’rg’oshin)	Anau	Eneolit
49.	Xom g’ishtning kashf etilishi	Qoratepa	Eneolit
50.	Ko’p xonali uylarning qurilishi	Mo’llali	Eneolit
51.	Uy isitish qurilmalarining k.e.	Anau	Eneolit
52.	Qishloqlarning devorlar bilan o’ralishi	Nomozgoh	Eneolit
53.	Jamoaning umumiy sig’inish xonasining k.e.	Anau	Eneolit
54.	Misdan ip to’qish qurolining k.e.		Eneolit
55.	Tosh o’roqning k.e.		Eneolit, mil. av. 4-3 ming yillik
56.	Misdan taqinchoqlar yasalishi		Eneolit
57.	Oltinning kashf etilishi	Geoksur	Eneolit
58.	Kumushning kashf etilishi		Eneolit
59.	O’simlik poyasidan qurilish ashyosi sifatida foydalanish (g’isht, loyshuvoq)	Yassitepa	Eneolit
60.	Xumdonlarning k.e.	Qoratepa	Eneolit
61.	Patriarxat tuzumiga o’tilishi		Eneolit
62.	Oynaning k.e.	Nomozgoh	Eneolit

63.	Shaxsiy mulk inikosi sifatida muhrlarning k.e.	Anau	Eneolit
64.	Insonlarning tumorlarga ishonishi		Eneolit
65.	Zoolatrik ibodat turining shakllanishi		Eneolit

3. 
   BRONZA VA ILK TEMIR DAVRI O’RTA OSIYo HUDUDIDA INSONIYaT TOMONIDAN QILINGAN MODDIY MADANIYaT
   

YaNGILIKLARI

66.	Bronzaning k.e.	Sopolli	Bronza davri. 3-2 ming y
67.	Mayitga ashyolar qo’shib ko’mishning boshlanishi	Sopolli	Bronza
68.	Ajdodlar ruhiga ibodat turining shakllanishi	Jarqo’ton	Bronza
69.	Markazlashgan dinning k.e., ibodatxona	Jarqo’ton	Bronza
70.	Saroylarning qurilishi	Jarqo’ton	Bronza
71.	Mudofaa devorlari va burchlarning k.e.	Jarqo’ton	Bronza
72.	Shahar-davlatlarning bunyod etilishi	Jarqo’ton	Bronza
73.	Bronza paykonning kashf etilishi	Jarqo’ton	Bronza
74.	Xanjar va qilichning k.e.	Jarqo’ton	Bronza
75.	Qalqonning k.e.	Jarqo’ton	Bronza
76.	Piktografik belgining k.e.	Jarqo’ton	Bronza
77.	Otdan transport vositasi sifatida foydalanishga o’tish	Jarqo’ton	Bronza
78.	Aravaning k.e.	Jarqo’ton	Bronza davri. 3-2 ming y
79.	Er haydashda hayvon kuchidan foydalanish, toshdan yasalgan sohaning topilishi(omoch tig’i)	Sopolli	Bronza
80.	Kulolchilik charhining k.e.	Jarqo’ton	Bronza
81.	Irrigatsiyada sopol quvurning k.e.	Jarqo’ton	Bronza
82.	Haykaltaroshlik san’atining k.e.	Jarqo’ton	Bronza
83.	Xarappa madaniyati bilan aloqaning o’rnatilishi	Jarqo’ton	Bronza

84.	Kurashning shakllanishi	Jarqo’ton	Bronza
85.	Nardi o’yinining k.e.	Jarqo’ton	Bronza
86.	Evroosiyo mintaqasi bilan madaniy aloqaning o’rnatilishi	Jarqo’ton	Bronza
87.	Gipsdan qurilish ashyosi sifatida foydalanish	Jarqo’ton	Bronza
88.	Temirning k.e.	Kuchuktepa	Ilk temir davri
89.	Manjanakning k.e.	Talloshqon	Ilk temir davri
90.	Shahar mudofaa devorlarining k.e.	Xaitobod	Ilk temir davri
91.	Shahar mudofaasida xandakning k.e.	Qiziltepa	Ilk temir davri
92.	Sovutning k.e.	Persopol	Ilk temir davri
93.	Irrigatsiyada suniy kanalning k.e.	Bandixon	Ilk temir davri
94.	Chig’iriqning k.e.	G’oz	Ilk temir davri
95.	Korizning k.e.	G’oz	Ilk temir davri
96.	Piktografik yozuvning k.e.	G’oz	Ilk temir davri
97.	Zardushtiylikning k.e.	Erqo’rg’on	Ilk temir davri
98.	Oromiy yozuvning joriy etilishi	Aybuyirqal’a	Ilk temir davri
99.	Baqtriya, So’g’d, Xorazm, Avesta yozuvining k.e.		Ilk temir davri

4.