Maruza-6 Ovqat hazm qilish va ovqatlanishning yoshga oid fiziologiyasi va gigiyenasi. Ayiruv tizimining yoshga oid fiziologiyasi va gigiyenasi Reja

Yog’larning ahamiyati. Yog’ oqsil singari asosiy oziqa moddadir, ammo uning quvvati oqsildan 2,5 marta kuchlidir. Yog' organizmning mehnat faoliyatini to’g4ri yoiga qo’yilishida katta ahamiyatga ega. 1 g yog’ quvvati 9 kkal ga teng keladi, 1 g oqsil va 1 g karbonsuv faqat 4 kkal kuchga ega. Yog’lar hujayralar tarkibiga kiradi. Hujayra funksiyasida yog’ning ahamiyati katta. U moddalar almashinuvida qatnashib, oqsil, mineral moddalar va vitaminlaming organizmga singishiga yordam beradi. Yog’ tarkibiga fiziologik ahamiyati yuqori bo’lgan fosfatidlar ko’p.
Uglevodlarning ahamiyati. Uglevodlarning fiziologik ahamiyati ularning energetik xususiyati bilan aniqlanadi. Har qanday fiziologik holatda uglevodlarga bo'lgan ehtiyoj ko’proq. Uglevodlar hujayra va to’qima tarkibida bo’lib, plastik va kuch rolini bajaradi. Hujayralar va to’qimalararo moddalar murakkab uglevodlardan iborat.
Miya yarim sharlarining to’g’ri vazifa bajarishi, muskul ishi, jigar va buyrakda boruvchi murakkab reaksiyalar uglevodlar hisobiga amalga oshadi. Qisqa vaqt ichida oz miqdorda qon tarkibidagi glyukoza miqdorining o’zgarishi nerv sistemasiga bog’liq bo’lgan organizmdagi bir qancha funksiyali buzilish bilan namoyon bo’ladi. Uglevodlar organizmda turli ko’rinishda oddiy monosaxaridlar, disaxarid, polisaxarid, erkin holatda, qolaversa lipid, mikroelementlar va oqsillar bilan murakkab komplekslar hosil qilgan holda uchraydi. Uglevodlar jigar va muskullarda glikogen turda to‘plam hosil qiladi. Glikogen polisaxaridlarga kiradi. Disaxaridlar va polisaxaridlar ichakda monosaxaridlarning oddiy birikmalariga qadar parchalanadi va qonga so‘riladi. Ular darvoza vena bo‘ylab jigarga tushadi, bu yerga glyukozadan glikogenga sintezlanadi va oqibat-natijada moddalar almashinuvida qatnashadi. Bir kunda sarflangan energiyaning yarmidan ко‘pi uglevodlar hisobiga qoplanadi. Organizm uglevodlarga ayniqsa muskul ishi paytida ehtiyoj sezadi. Uglevodlar tana, yurak muskuli, shuningdek samarali aqliy mehnat uchun zarur bo‘ladi. Ovqatlanish to ‘g‘ri tashkil qilinganda sutka mobaynida o‘smir 438-500 gramm uglevod olishi kerak.