Ma’ruza №6. 6-mavzu. Turar joy xududi va jamoat markazini tashkil etish

Qayrilish joylari va avtostoyankalarni tashkil etish: a – qayrilish tupiklari; b – o’tish yo’laklaridagi avtostoyankalar; v – qayrilish tupiklari bilan birlashtirilgan avtostoyankalar
Yong’inga qarshi tor ko’chalar va imoratlarning devori orasida to’siqlar va daraxtlar joylashtirilishi mumkin emas. Eni 3,5 m va uzunligi 100 m dan oshiq tor ko’chalarda uzunligi 1,5 m va eni 6 m li, o’tish qismi bilan birga qayrilish maydonchalari ko’zda tutilmog’i lozim. Tor ko’chalar ko’chalarning o’tish qismiga loyihalanayotgan tumanlarda ko’pi bilan 300 m va qayta qurilayotgan perimetral qurilmali tumanlarda ko’pi bilan 180 m oraliqda tutashmog’i kerak. Turar-joylarga olib boruvchi tor ko’chalar va piyoda yo’llarni turar-joy va jamoat binolari devorlaridan kamida 5 m uzoqlikda o’tkazish lozim.
Ko’chalar va yo’llar tarmog’i, jamoat transportini tashkil etish.
Turar-joy tumanida harakat tizimini tashkil etish uning tarxiy va funktsional tarkibiga ta’sir ko’rsatadi. Turar-joy tumanlari avtomobil transporti va piyodlar harakatini ajratishni hisobga olib loyihalanadi: magistral ko’chalardan tor ko’chalar va mahalliy ko’chalarga kirish va chiqish minimal darajada cheklangan, turar-joy hududlaridan ko’ndalang o’tish cheklangan holda, turar-joy va jamoat binolariga qulay kirib kelish ta’minlanadi. Tor ko’chaning turar-joy binolariga kirishdan uzoqligi 80 m dan oshmasligi lozim. Jamoat transporti bekatlari (tramvay, trolleybus, avtobus). 300-400 m oraliqda loyihalanadi, tezyurar jamoat transporti bekatlari 1,5 - 2 km uzoqlikda tashkil etiladi. Bekatlarga etib kelish uzoqligi 500 m dan oshmasligi kerak.
Yo’lovchilar va transport harakat tizimini tashkil etishning asosiy tamoyili ularni ajratishdir. Piyodalar harakati trassalari aktiv transport harakati joylarida tor ko’chalar bilan kesishmasligi lozim
Piyodalar harakati maqsadli va sayilgoh turlariga bo’linishi mumkin. Maqsadli piyoda yo’llari biror maqsadga - jamoat transporti bekatlariga, turar-joy tumani kichik tuman jamoat markaziga, maktab, stadion va hokazolarga hamda mehnat joylariga eng qisqa yo’lni ta’minlaydi. Piyoda yo’laklar 1,5 m va undan ortiq, transport yo’laklari bilan bog’langan holda bo’lishi mumkin, ammo mumkin qadar alohida bo’lgani ma’qul.
Piyoda yo’llarida maksimal qiyalik - 6 %, o’tish joylarida – 8 %.
Piyodalar yo’llarini tashkil qilishda turar-joy binolaridan jamoat transporti bekatlariga, xizmat ko’rsatish tashkilotlari va boshqa joylarga eng qisqa yo’l bilan borish vazifasi hal qiluvchi bo’ladi. Transport xizmati o’ziga xos tizimga egadir. Piyodalar harakatini transport yo’llaridan ajratish turar-joy tumanida qulay yashash sharoiti barpo qilishning shartlaridan biridir. Piyodalar yo’llari "intererini" hal qilish uning o’ziga xos arxitekturasi turar-joy tumani kompozitsiyasi va uning qismlarini odamlar tomonidan qurish masshtabini yaratadi. Chunki, turar-joy tumani arxitekturasidagi g’oyani odamlar piyodalar yo’nalishlari bo’ylab harakat qilishlari davomida qurib va anglab boradilar.




Avtomobil to’xtash joylari

Piyoda yo’llar qismi

Jamoat transporti



Piyoda yo’llari dam olish qismi



O’tish joylari va imoratlarga kelish

Garajlar, to’xtash joylari