Ma’ruza №5 Mexatronikada tormozlarning va yo`naltiruvchilarning qo`llanishi

13.2-rasm. Rezinali tormoz elementlari

bu yerda: E- rezinaning dinamik modul elastikligi, E =(0,6…1,0)⋅10^-8 MPa; A-rezinali elementning ko`ndalang kesimi sathi; h — deformatsiyaga uchramagan element balandligi; x — element deformatsiyasi kattaligi; B — qattiqlanish koeffitsienti, u quyidagiga teng:

bu yerda: f-tayanch materiali va rezina orasidagi ishqalanish koeffitsienti (“rezina-po`lat” jufligidagi moylanmagan yuzalar uchun f=0,12....0,15); K<sub>f</sub>-shakl koeffitsienti (diametri D va balanligi h bo`lgan butun tsilindrik rezina elementlari uchun K_f=D/4h; tashqi diametri D va ichki diametri d bo`lgan rezinali vtulkalar uchun K_f=(D-d)/4h).

Rezinali vtulkani qisishda mustahkamlik sharti quyidagicha:

bu yerda [σ]_cж — ruxsat etilgan qisish kuchlanishi, o`rta qattiqlikdagi rezina uchun [σ]_сж = (2,5…5,0) MPa.

Siljishga ishlaydigan rezina elementi uchun (13.2-rasm, v) elastik qarshilik kuchi quyidagicha aniqlanadi:

F=c’x

bu yerda с’-rezinaning siljishga qattiqlik koeffitsienti, N/mm,

Siljishga ishlaydigan rezinali vtulka uchun mustahkamlik sharti quyidagicha:

bu yerda [τ]- zarbali qisqa muddatli yuklamada rezina uchun rusxat etilgan kuchlanish, o`rta qattiqlikdagi rezina uchun [τ] =(1…2) MPa.

Rezina vtulkaning ichki yuzasida siljishning maksimal kuchlanishi paydo bo`ladi.

Rezina metall qurilmalar yuqori ishonchlilik, ishlatishga qulaylilik va katta energiyahajmlilik xususiyatlariga ega, hamda konstruktsiyasi va texnologiyasi oddiydir.

Ularning harorat va namlikning o`zgarishiga sezgirligi, texnik xarakteristikasining individualligi (ikkita bir xil o`lchamdagi elemetlar turli qattiqlikka ega) kamchilik bo`lib hisoblanadi.