Ma’ruza №5 Mexatronikada tormozlarning va yo`naltiruvchilarning qo`llanishi

13.5-rasm. Diskli friktsion tormoz sxemasi
Aylanma momentli T yordamida harakatlanayotgan zvenoni tormozlash uchun ishlatiladigan friktsion juftliklar soni konusli tormoz kabi siyqalanishga qarshilik ko`rsatish sharti bo`yicha aniqlanadi:

bu yerdan

bu yerda q-ishqalanayotgan yuzalardagi bosim; D_ср - o`zaro kontaktda bo`lgan yuzalar o`rtacha diametri:

D_н – disklar kontaktlashadigan xalqaning tashqi diametri.

d - harakatchan zveno vali diametri; D_v = (0,5÷ 0,6)D_n - kontaktlashadigan yuzalar ichki diametri; ψ - disklarning ishchi eni koeffitsienti.

Ψ=0,33..0,11 (ko`pincha ψ=0,25) qabul qilishadi; b-disklarning ishchi eni.

[q] va f – (13.1-jadvalga qarang).

Tormozning yetaklanuvchi qismidagi disklar soni

Yetaklovchi qismidagi disklar soni

Hisoblangan Z, Z_ВM, Z_ВЩ butun sonlargacha yaxlitlanadi.

Friktsion juftlikar soni Z prujinaning kerakli kuchi quyidagicha hisoblanadi:

Friktsion juftliklarning ajrashishi n elektromagnitlar yordamida amalga oshiriladi, bunda ularning kuchlari yig’indisi prujina kuchidan katta bo`lishi kerak, ya`ni, nF_e > F_пр (F_e — bitta elektromagnitning kuchi).

Ishqalanig kuchining nostabilligi va ish muhitining avval berilgan parametrlardan o`zgarishi (harakat tezligi, harakatlanayotgan jismlar massasi) haqiqiy tormozlanishni avvaldan hisoblangan real tormozlanish qonunlaridan farqlanishiga olib keladi. Agar real ish rejimi doimiy ravishda o`zgarsa bu farqlar anchagina bo`ladi. Shuning uchun bu tipdagi tormoz qurilmalarni etarlicha stabil rejimda ishlaydigan MMlarda qo`llash maqsadga muvofiqdir.

Dasturlangan to`xtatish nuqtalariga va chiqish zvenosi (porshen yoki tsilindr) tezligini rostlash imkoniga ega bo`lgan tormozlash qurilmalarini (pozitsionerlar) yaratish uchun dvigatel ichida o`rnatilgan friktsion mexanizmlar qo`llaniladi. Ular porshen yoki tsilindr ichida o`rnatilgan bo`lib, tsilindr, shtok yoki boshqa aylanma detallar bilan o`zaro ta`sirlashadi.

Pozitsionerning chiqish zvenosini dasturiy to`xtatish uchun boshqariladigan friktsion qurilmalar ishlatiladi. Ular o`zining shaxsiy yuritmasiga ega va boshqaruv tizimi komandasiga muvofiq u tormozni yopadi yoki ochadi.