Ma’ruza 4 Quduqlarni burg‘ilash vaqtida bajariladigan geologik tadqiqotlar Reja

---

Ma’ruza 4
Quduqlarni burg‘ilash vaqtida bajariladigan geologik tadqiqotlar
Reja:
4.1. Quduqlarni burg‘ilash joyini aniqlash, ularni qurish va burg‘ilash uchun tavsiya etish
4.2. Quduqlarni burg‘ilash loyihasini geologik asoslash 
4.3. Burg‘ quduqlari kesimini geologik va geokimyoviy metodlar bilan o‘rganish
4.4. Kernni tekshirish
4.1. Quduqlarni burg‘ilash joyini aniqlash, ularni qurish va burg‘ilash uchun tavsiya etish
Qaziladigan quduqlar o‘rni geologik va texnik vazifalar mazmuniga va hal qilinadigan masalalarning 
turiga qarab belgilanadi. 
Quduqning qaziladigan o‘rni belgilangandan so‘ng geologiya xizmatidagi xodimlar quyidagi ishlarni 
bajarishlari lozim:
1) topografiya xizmati xodimlariga quduqni xaritada belgilangan o‘rnini quduq qaziladigan yerga 
ko‘chirishga ko‘rsatma berish;
2) quduq burg‘ilanadigan joy (nuqta)ni quduq qurishga tayyorlash;
3) quduqni burg‘ilash uchun geologik-texnik naryad tuzishda qatnashish.
Konda yoki maydonda razvedka yoki foydalanish quduqlarini qazish avvaldan tuzilgan reja asosida 
amalga oshiriladi. Quduqlarni maydonda joylashtirish loyihasi geologik yoki struktura xaritasida 
ko‘rsatiladi.
Quduqning burg‘ilanadigan o‘rni (nuqtasi)ni joyga o‘tkazish ishlari topografiya-geodeziya xizmati 
xodimlari tomonidan bajarilib, quduq og‘zining o‘rni va uning mutlaq balandligi topiladi. Loyihalangan 
quduqni xaritadan joyga o‘tkazish burg‘ilash ishlarini bajaruvchi tashkilot bosh geologining yozma 
ko‘rsatmasiga asosan amalga oshiriladi. Yozma ko‘rsatmaga loyihalangan quduq tushirilgan topografik 
xaritadan nusxa ko‘chirib ilova qilinadi. Bu nusxada loyihalangan quduq qizil rangda beriladi.
Loyihalangan quduqning joydagi o‘rni (nuqtasi) belgi (temir quvur, qoziq) bilan qayd qilinadi, 
uning yuqori qismiga loyihalangan quduq raqami va uning o‘rnatilgan muddati yoziladi. Loyihalangan 
qiya yo‘naltirilgan quduq o‘rni joyda uch stvorli belgi (temir quvur, qoziq) bilan qayd qilinadi. Suv 
havzasida (akvatoriyada) loyihalangan quduq o‘rni suvga o‘rnatilgan qalquvchi belgi (bo‘y) bilan 
belgilanadi.
Loyihalashtirilgan quduqning joydagi o‘rni dalolatnoma bilan rasmiylashtiriladi. Agar quduq 
o‘rnini 5,0 m dan ko‘proq masofaga ko‘chirishga qaror qilinsa dalolatnomada buning sababi ko‘rsatiladi. 
Bunday hollarda yangi nuqta belgilanadi, eskisi esa tugatiladi.
Burg‘ilash boshlanishida quduq og‘zining va rotor stolining, burg‘ilash nihoyasida esa shtangalar 
kolonnasi uchining koordinatalari va mutlaq balandliklari yana bir bor qayta aniqlanadi. Burg‘ilash 
minorasini o‘rnatish uchun quduq o‘rni (nuqtasi)ni ish boshlanishidan ancha avvalroq tayyorlash va 
topshirish lozim. Nuqtani topshirish korxonaning geologiya xizmati xodimlari tomonidan tuzilgan maxsus
dalolatnoma bilan rasmiylashtiriladi.