Ma’ruza 3-mavzu: Matn yaratishning o‘ziga xos xususiyatlari

Download 117,61 Kb.

bet	5/5
Sana	16.08.2021
Hajmi	117,61 Kb.
	#148937

1 2 3 4 5

Bog'liq
Мавзу 3

To'liq	Sarlavha	Yil	Manzil
Mavjudlig
detallar
1	Osmon o’parlar: Juda ham noodatiy binolar tarixi / Judit Dupra; Adrian Smit bilan intervyu	2013	Asosiy kutubxona	Bor
2	Manhettan osmonoparlari/ Erik P. Nash; Norman Macgratdan rasmlar. 3-nashr	010	2 Asosiy kutubxona	Bor
3	Art deco San Francisco [electron manba]	008	San’at kutubxonasi	Bor
4	XXIasr osmonoparlari/Karlio Aiello	008	Ilmiy kutubxona	Bor
5	Taypey 101/ Jorj Binder	008	Asosiy kutubxona	Bor
6	Baland binolar: osmonoparlar rasmlari/ Skot Jonson	008	San’at kutubxonasi	Bor
7	Osmonoparlar: osmonyetgan hayratomuz binolar/ Gerbert Rayt	008	Asosiy kutubxona	Bor
8	Ekoosmonoparlar/ KenYeng	007	Ilmiy kutubxona	Bor
9	Strukturani optimallashtirish qiymati: tushunarsiz mantiq, genetic algoritm va parallel hisoblash/ Hojjat Adeli, Kamal C. Sarma	006	Ilmiy kutubxona	Bor
10	Osmono’parlar: Amerika baland binolarining ijtimoiy tarixi/ Jorj H. Duglas	004	2 Asosiy kutubxona	Bor

To‘liq detallar. Agar siz shuni bossangiz, kitob haqida ko‘proq ma’lumot olasiz. Agar kitobning birdan ortiq nashrlari bo'lsa mavzuyingizga mosini taklif etadi.

Yil. Kitobning qachon ro‘yxatga qo‘shilganini ko‘rsatadi, har doim yangilanganini ishlatishga urining.

Manzil. Koplab katta universitetlarda bittadan ortiq kutubxonalar bor. Bu sizga kitob qaysi birida saqlanayotganini aytadi.

Mavjudligi. Agar siz borni bossangiz, kutubxonada necha nusxa borligini va olishga imkon borligini ko‘rsatadi.

Tanqidiy yondashuvlarni rivojlantirish. Talabalar manbalarga tanqidiy yondashuvda bo ‘lishi kerak va bu yozilgan matnlarni yaxshi tushunishni talab etadi. Bu birlik:

O‘qish usullari. Talabalar uchun o‘qish qobiliyatining muhimligini chamalash oson. Asosiy kurs uchun talab qilingan miqdorda akademik matnlarni o ‘qish katta kuch va g‘ayrat talab qiladigan vazifa. Talabalarga faqat ma’ruza va seminarlarga qatnashish kifoya qilmaydi, asosiysi yozish vazifalari ko'p o ‘qishni talab qiladi.

Akademik matnlar ko pincha yangi so‘z va frazalarni o‘z ichiga oladi.

Matn rasmiy uslubda yozilishi mumkin. Bu shuni anglatadiki, siz boshqa tilda o‘qiyotganingizda muhim bo‘lgan, talab qilingan matn miqdorini uddalashda maxsus usullarni o‘rganishga to‘g‘ri keladi. Qisqa qilib aytganda, mavzuda bayon etilgan har bir so‘zni o‘qishga sizning vaqtingiz kam, shuning uchun siz birinchi nimani o‘qishingizni diqqat bilan tanlashingiz kerak, so'ng, uni to‘laligicha tahlil qiling. Ro'paradagi xarita mos matnlarni tanlash uchun eng yaxshi yondashuvni ifodalaydi.

Xaritadagi bo‘sh qutilarni quyidagi usullar bilan tugallang:

S Asosiy nuqtalarda eslatma qilish uchun jadvalni o'qing.

S Sizga kerak bo‘lgan ma’lumot uchun matnni tekshiring (masalan, ismlar)

S Matn xususiyatlarini ko'rib chiqing (masalan abstrakt, tarkib, ko ‘rsatkich)

Sarlavha, kichik sarlavha va matn xususiyatlari. Ko’plab kitob va maqolalarda sarlavha ham, kichik sarlavha ham bor: Huquqlar borligiga huquq: Yevropa ittifoqi Fuqarolik amaliyoti va siyosiy Konstitutsiyasi.

Sarlavha odatda qisqa bo‘ladi va ko‘zga tashlanarli maqsadda bo‘lishi mumkin; kichik sarlavha esa ko ‘proq e’tibor markazi haqida ma ’lumot beradi. Mos matn topilgandan so‘ng, o‘qishdan oldin quyidagi matn xususiyatlarini tekshirib ko'rish lozim:Muallif

O ‘z sohasida yozivchi taniqlimi? Uyana nimalarni chop ettirgan?

Nashr sanasi va nusxa

Agar ikkinchi nashr bor bo'lsa birinchisidan foydalanmang.

Muqaddima yoki so‘zboshi. Muallif yozish uchun sabablarni keltiradigan joy va yana matn qanday tashkil qilinganini ifodalaydi.

Manbalar. Bu ro‘yxat barcha muallif foydalangan manbalarni ko'rsatadi va matnda keltiriladi ( bu odatda AQShda bibliografiya deyiladi).

Bibliografiya. Bular muallif foydalangan, ammo aynan keltirmagan manbalardir. Bibliografiya asosan qisqa yozuv mashqlariga talab qilinmaydi (AQShda bu odatda manbalar ro‘yxatiga beriladigan nom)kitobda keltirilgan nomlar. Agar siz shaxs haqida ma’lumot qidirayotgan bo‘lsangiz ko‘rsatkich sizga shaxs qayd etilganmi yo‘qmi va necha marta ekanligini ko‘rsatadi.

Fakt va fikrlar. O‘qiyotganda fakt va fikrlarning farqiga borish muhim. Masalan, Malayziyaning poytaxti Kuala Lumpur. Kuala Lumpur mehmondo‘st shahar. Bundan tashqari, o‘quvchi faktlar to'g'riligiga ishonch hosil qilishi kerak. Masalan: Singapur ekvatorning yaqinida joylashgan( haqiqat). Siz ma’qullanmagan fikrlar yoki siz xato deb o'ylagan faktlardan iborat matnga ehtiyot bo'lishingiz kerak.

Internet manbalarini tanqidiy tahlil qilish. Eski yoki ishonchsiz matnlarga siz vaqtingizni sovura olmaysiz. Agar siz o‘qish ro‘yxatingizda bo‘lmagan materialdan foydalanayotgan bo‘lsangiz, siz uni ishonsa bo‘ladigan materiallarni yo‘qmi tekshirishingiz kerak. Internet manbalari yetarli va qulay, ammo siz har bir sayt haqida bir necha savol so ‘rashingiz kerak.

Tanqidiy fikr yuritish. Hatto siz matn ishonarli ekanini bilsangiz ham, uni o ‘z manbalaringizda ishlata olsangiz ham, unga tanqidiy munosabatda bo ‘lishingiz muhimligicha qoladi.

B
Umos saytmi? Muallif nomi berilganmi va u mashhurmi? Matn tili akademik uslubga mosmi? Matnda muharrir
u yondashuv balki, o‘qish davomida eng oson o‘rganiladigani bo‘lishi mumkin.

Istisno barcha akademik ish uchun muhimdir (tinglash, muhokama qilish va yozish).

Tanqidiy o ‘ylash faqatgina siz eshitgan yoki o ‘qigan narsangizni passiv qabul qilish emas, balki faol savol berish va baholash hamdir. Siz o ‘qiganda, ushbu savollarni o ‘zingizga bering:

У Bunda muhim fikr nima?

У Yozuvchining argumenti mantiqiy rivoj topadimi?

У Berilgan namunalar foydalimi? Qolgan namunalar yaxshiroq bo‘lishi mumkinmi?

У Muallifning qandaydir kamchiliklari bormi?

У Dalil ishonarli taqdim etilganmi?

У Men muallif fikriga qo ‘shilamanmi?