Маъруза №2 Мавзу: Курилишни индустрлаштириш

Стандартлаштириш бу- лойихавий ечимларгава конструкцияларга конунчилик асосида узок муддатга куйиладиган умумий мажбурий талаблар булиб, стандарт конструкция ва махсулотларни мажбурий куллашни ифодалайди.
Стандартлаштиришнинг олий формаси бу ГОСТ.
Типлаштирилган лойиха бу- биноларни ва унинг фрагментларини курилишда куп марта такрорий куллашга имкон беруви курилиш лойихалари тизими ишланмалларидаир.
Типлаштиришнинг ёпик системаси бу- типлпштирилган биноларга комплекс тарзада йигма констукциялар ишлаб чикаришга йуналтирилган ишлаб чикариш кархоналари тушунилади.
Типлаштиришнинг очик системаси бу- маълум биноларга мулжалланган конструкциялар ишлаб чикаришга йуналтирилган ишлаб чикариш кархоналари тушунилади.
1.6. Қурилишни саноатлаштириш ва қурилишни
модулларга мослаштириш (ЯМТ)

Ҳозирги даврда мамлакатимизда ҳар йили жуда катта-катта турли туман фуқаро ва саноат бинолари қурилиб ишга туширилмоқда. Шу сабабли қурилиш муддатларини қисқартириш, унинг сифатини ошириш кам ишчи меҳнатини сарфлаш ва моддий харажатлардан самарали фойдаланиш учун қурилишни индустрия асосига ўтказиш лозим бўлади. Бу эса завод ва фабрикаларда йирик йиғма қурилиш конструкцияларини ишлаб чиқаришига ва қурилишни тўлиқ автоматлаштиришга олиб келади. Шунинг учун биноларни қурилишида ишлатиладиган конструкцияларни ва конструктив элементларни бир хилликка келтиришга, яъни унификациялашга зарурият туғдиради.

Қурилишдаунификация бино қисмлари ва конструктив элементларини тежаш ва ўлчамларини сонини чеклашни билдиради. Типизация деганда бир хил конструкцияларни конструктив белгилари бўйича кўп карра қурилишда қўллаш ва ниҳоят унинг лойиҳа қилишда оммавийлаштиришни типлаштириш деб тушинилади.
Оммавий тарзда қўллаш учун тасдиқланган типовой конструкцияларни шаклига, ўлчамига, физик ва механик катталикларига давлат стандарти томонидан махсус меъёр ўрнатилган. Буни стандартизациялаштиришдеб аталади. Биноларни лойиҳасини чизишда, ҳажмий-режавий ечимларини ўлчамларини белгилашда ягона модул қабул қилинган. Ягона модул бирлик М ҳарфи билан белгиланади.
М = 100 мм. Модул бирликлар асосан 2 турга бўлинади.

1. 
   Йириклаштирилган модуллар.
   

2. Каср модуллар.
Йириклаштирилган модулларга қуйидагилар мисол бўлади. 2М; 3М; 6М; 12М; 15М; 30М; 60М.
Каср модулларга қуйдагилар мисол бўла олади.
1/2 М; 1/5М; 1/10М; 1/20М; 1/50М; ва 1/100М.
Қўлланиладиган ўлчамлар.
Биноларни лойиҳа қилишда қурилишда қуйидаги ўлчамлар қўлланилади.
1. Номинал ўлчам.
2. Конструктив ўлчам.
3. Ҳақиқий ўлчам.
Номинал ўлчам деб - конструкцияни модул ўқлар орасидаги масофасига айтилади.