Маъруза №2-3 организмга ташқи мухит патоген омилларининг таъсири режа

Юрак 
қон-томир 
тизими. 
Қон-томирларда 
қон 
оқишини 
қайта 
тақсимланишини бузилади. Гемодинамикани бузилиши айниқса тўғри чизиқли 
тезланишда айниқса намоѐн бўлади. Бундай тезлашувда, бошдан оѐққа, қон-томирлар 
бўйлаб қон массаси силжийди, яъни қорин бўшлиғи ва оѐқларда тўпланади, бунинг 

---

3 
натижасида юракка қон келиши ва ундан кетиши қийинлашади. Бунинг натижасида 
мия ишемияси, баъзи сезги органларда гипоксия, кўришни бузилиши ва ҳушидан 
кетишгача кузатилади. 
При действие же прегрузок в направлении от но к голове кровь скапливиется в 
верней части туловищы, натижада юракдан юқори қисмда артериал босим кескин 
ортиб кетади. 
Вертикал ва поперечных направлениях нарушения кровообрашения наблюдается 
в малом кругу кровообрашения 
Нафас тизими – 
Тўғри чизиқли (+) тезланишда ўпка вентиляцияси кучаяди, 
нафас тезлашади. Нафас сиғими ортиши диагфрагмани қанчалик тушишига боғлиқ. О
2
кириш ва СО
2
чиқиши ортади, НК ортади. Тезланиш жуда ортганда, ўпкани юқори 
бўлакларига–қон келиши тўхтайди, ўрта бўлакда айтарли ўзгаришсиз, пастки бўлагида 
шиш ва ателактазлар келиб чиқади, булар ўз навбатида гипоксия ва гипокапнияни 
келтириб чиқаради, тўғри чизиқли (-) тезланишда эса – ички организмларни силжиши 
ҳисобига нафас қийинлашади. 
Поперечная тезланишда эса – кўкрак қафасни деформацияси ҳисобига, нафас 
актини биомеханикаси ўзгаради. Нафас тезлашади, нафас олиш чўзилади, ЎТС 
пасаяди. Ўпка вентиляцияси ва қон билан таъминланиши бузилиш ҳисобига 
артериовеноз шунтланиш кузатилади, бу эса гипоксияга олиб келади. 
О.И.Т. 
–олдинига секретор фаолият секинлашади, кейинроқ ошқозондан озиқ 
моддалар эвакуацияси секинлашади.
Буйракларда – тезланишни бошланишида қисқа муддатли олигоурия, кейин 
диурез кучайиб кетади, сўнгра ўз ҳолига келиб қолади. 
Кейинги пайтларда – техникани ривожланиши муносабати билан, кинетозлар 
ѐки тезлик касаллиги кўп учрамоқда. “Хаво касаллиги”, “денгиз касаллиги”, 
“автомобил касаллиги ”, “космик касаллиги”, “отда юрганда” юзага чиқадиган 
касаллик ва х.к.
Нельсон, Ушаков, ѐзувчи Гончаров – денгиз касаллиги билан оғриган. Космик 
ѐки йўлдош касаллигини – биринчи бўлиб Титов сезган. 
Иккинчи жаҳон урушида “Ҳаво касаллиги” билан 50% учувчилар оғриган.