Ma’ruza 18 18-mavzu. Uzluksiz (tutash) balkalarni hisoblashning uch moment tenglamasi

---

Ma’ruza 18 
 
18-mavzu. UZLUKSIZ (TUTASH) BALKALARNI 
HISOBLASHNING 
 UCH MOMENT TENGLAMASI 
 
Reja: 
 
1. Uzluksiz balkalar to‘g‘risida umumiy tushunchalar. 
2. 
Uzluksiz balkalarni xisoblashni uch moment tenglamasi
. 
 
Tayanch iboralar:
 uzluksiz balka, statik aniqmaslik darajasi
, uzluksiz balka to‘g‘risida umumiy tushunchalar, uzluksiz 
balkalarni xisoblashni uch momentlar tenglamasi. 

---

1. Uzluksiz balkalar to‘g‘risida umumiy tushunchalar. 
Uzluksiz balkalar qurilish amaliyotida ko‘p uchraydigan 
inshoot elementlaridan biri hisoblanadi. Ular ko‘priklar, tom osti 
yopmalarining va boshqa konstruksiyalarning asosiy qismlari 
sifatida qo‘llaniladi.
Uzluksiz balka deb, ikkitadan ortiq vertikal tayanchga 
ega bo‘lgan va tayanchlaridan biri qo‘zg‘almas bo‘lgan
uzluksiz balkaga aytiladi.
Uzluksiz balkalar statik aniqmas bo‘lib, ularning statik 
aniqmaslik darajasi quyidagi formulaga asosan aniqlanadi:
S
A
=2SH+S
T
-3D.
(a)

---

Uzluksiz balka uzluksiz yaxlit balkadan tashkil topganligi sababli, 
D = 1, SH = 0 bo‘ladi. U holda (a) formula quyidagi ko‘rinishga 
keladi. 
S
A
= S
t
– 3,
(22.1) 
bu erda S
t
- tayanch bog‘lanishlar soni.
Uzluksiz balkalarning tayanch bog‘lanishlari va shu 
tayanchlarga to‘g‘ri keluvchi tayanch momentlari chapdan o‘ngga 
qarab 0 dan boshlab 1, 2.., deb belgilanadi, oraliqlar esa doimo 
o‘ng tayanch raqami bilan belgilanadi.

---

Р
1
q
Р
2
0
1
2
3
4

1

2

3

4
C
22.1- rasm 
Misol uchun 22.1-rasmda berilgan uzluksiz balkani qaraymiz. Balkaning statik 
aniqmaslik darajasi. 
S
A
= S
t
- 3 = 6 - 3 = 3, ga teng, ya’ni uzluksiz balka 3 marta statik aniqmas. 
Uzluksiz balkalarni kuchlar usuli bilan hisoblashni qaraymiz.
Uzluksiz balkalarning statik aniqmaslik darajasi kuchlar usulida ulardagi ortiqcha 
bog‘lanishlar sonini ifodalaydi. Uzluksiz balkalarni bu ortiqcha bog‘lanishlardan 
ozod qilib, asosiy sistemaning ikki xil variantini tanlaymiz. Buning uchun yuqoridagi 
misolni qaraymiz. (22.1-rasm).

---