Ma'ruza №1 Paskal tilining umumiy tavsifi

Munosabat amallari va ularni kattaliklar orasidagi shartlar sifatida qullanilishi.

Oldindan ishlab chiqilgan algoritm asosida ishlanayetgan dasturlar EHMda bajarilish davomida kattaliklar hisoblanibgina kolinmasdan balki ularni xossalarini tahlil qilish, biro-biriga takkoslashga ham to’gri keladi. Masalan, sonlar juft yoki tok, oddiy yoki murakkabligini, istalgan ikkita kattalikni teng yoki teng emasligini tekshirish va hokazolar.

Algoritmik tilda kattaliklarni istalgan xossasi shu ondagi qiymatlari uchun bajarilishi yoki bajarilmasligi SHART deyiladi.

Kattaliklar orasidagi munosabatlarni shartlar sifatida kiritish algoritmni yozishda «shart» tushunchasiga aniq matematik shakl berish imkonini beradi.

Shartlar oddiy va murakkab bo’lishi mumkin.

Agar kattaliklar orasidagi shart faqat bitta munosabat orqali berilgan bo’lsa, «oddiy shart» deb ataladi.

Shunday jarayonlar mavjudki, ularda bajarilayetgan operatorlardagi shartga karab dasturning u yoki bu qismiga o’tishga to’gri keladi. Ana shunday jarayonlarga dastur tuzish uchun shartli uzatish operatoridan yoki oddiy o’tish operatoridan foydalanish mumkin. O’tish operatorining umumiy ko’rinishi quyidagicha:

GOTO n;

Bu yerda n belgi bo’lib, 0-9999 oraliqdagi sonlardan tanlanadi.

Paskal tilida belgi butun yoki harf bo’lib hech qanday ishoraga ega bo’lmaydi. Belgi tavsiflash bo’limida albatta tavsiflangan bo’lishi shart. O’tish operatori yordamida boshqaruv n – chi belgiga uzatiladi.

Misol: GOTO 25;

25:y:=x*x;

Belgini dasturda «:» bilan ajratiladi. Bu operatorning noto’gri qullanishi dasturning bajarilishiga xalakit beradi. Shuning uchun, dasturda bu operatorning kamrok uchrashi maqsadga muvofiqdir.

Paskal tilida shartli o’tish operatorining ikki turi mavjuddir: to’liq va qisqa. Shartli o’tish operatorining to’liq ko’rinishini ko’rib chikamiz. Uning metoformulasi quyidagicha yoziladi: