Ma'ruza №1 Paskal tilining umumiy tavsifi

PROCEDURE F(q1:T1, q2:T2,....,var q3:T3);

(podprogramma va parametrlarni tasvirlash);

BEGIN

P1;

P2;

....

END;

bu yerda F-protsedura nomi; qi-formal parametrlar nomi; Ti- parametrlar tipi; Pi- qism dastur tanasini operatorlari.

Protseduraga murojaat qilish F(b1,b2,.......); ko’rinishda bo’ladi. F- podprogramma nomi, b1,b2,....- faktik parametrlar nomi.

Misol: Quyidagi funktsiyani hisoblashda protsedura qism dasturidan foydalanib dastur tuzing.

Z=(Sh²a+Sh(a-b))/(Sha+ Sh(a²-b²) ; Shx=(e^x-e^-x)/2.

Dastur: PROGRAM FSN(INPUT,OUTPUT);

VAR A,B,Z,T1,T2,T3: REAL;

PROCEDURE SH(X:REAL; VAR R: REAL);

BEGIN

R:=(EXP(X)-EXP(-X))/2;

END;

BEGIN

READ(A,B); SH (A,T1);

SH (A-B,T2); SH (A*A-B*B,T3);

Z:=(T1*T1*+T2)/(T1+SQR(T3));

WRITE(‘Z=’;Z);

END.

Protsedurani ishlatishda qayd qilingan cheklanishlarni yukotish va uniumumiylashtirish maqsadida parametrli protseduralarni, ya'ni protsedurada soxta parametrlarni ishlatish maqsadga muvofiq.

Haqiqiy parametrlar (kattaliklar) o’z qiymatini soxta parametrlarga uzata oladigan va soxta qiymatini o’zlashtira oladigan parametrlardir. Haqiqiy parametrlar sifatida o’zgarmaslar, o’zgaruvchilar va ifodalarini ishlatish mumkin.

Asosiy dasturda protsedura operatori bajarilganda protseduraning nomi orqali protseduraga murojaat qilinadi, so’ngra protsedura sarlavhaqida ko’rsatilgan soxta parametrlar haqiqiy parametrlar qiymatlarini o’zlashtirib protsedura tanasi bajariladi. Shuning uchun soxta va haqiqiy parametrlar soni, kelish tartibi va toifasi o ‘zaro mos kelishi kerak .

Protsedura tanasi bajarilgandan so’ng boshqaruv asosiy dasturning protsedura operatoridan keyingi operatoriga uzatiladi.

Soxta parametrlar uz navbatida qiymat va o’zgaruvchi parametrlarga bo’linadi. Qiymat parametrlar haqiqiy parametr qiymatini o’zlashtirishi mumkin, lekin uz qiymatini asosiy dasturga uzata olmaydigan parametrlardir. Ularning qiymati faqat protsedurada ishlatiladi. O’zgaruvchi parametrlar haqiqiy parametrlar qiymatini o’zlashtirishi va o’z qiymatini haqiqiy parametrga uzatishi mumkin. Sarlavhada o’zgaruvchi parametrlar VAR xizmatchi so’zidan keyin yoziladi.

Qismni quyidagi testni yechish orqali xulosalaymiz:

Paskal tilida funktsiya va protsedurani tasvirlash kalit so’zlarini ko’rsating.

A) INTEGER, REAL

B) PACKED, ARRAY

V) BOOLEAN, CHAR

G)FUNCTION, ROCEDURE