Маъруза №1 кириш. Саноат печлари ҳАҚида тушунчалар ва уларнинг таснифи

1. Шахтали печнинг ишчи бўшлиғи;
Шахтали печнинг ишчи бўшлиғи тўғри бурчакли, айлана ва сферик шаклда бўлиб шихта билан тўлдирилади.
Шахтали печларга темир рудаларидан чўян эритмасини олувчи домна печлари, рудалардан никел ёки мис ярим фабрикатли эритма олувчи ватержакетлар, охак пишириш печлари, Ҳар хил ўтга чидамли материалларни пишириш печлари (ва бошқа печлар) киради.
8- расмда доломитли ғишт олиш корхонасида доломитни пишириш шахта печи кўрсатилган. Бунда кокс билан антрацит аралашмаси ёқилғи сифатида ишлатилади. Шахта калин темирдан тайёрланган жилтдан (кожук) иборат бўлиб, ташки томони шамот билан, ички томони эса магнезитли ғишт билан қопланган. Материал билан ёқилғи печининг ишчи бўшлиғига юборилади. Газ шахтадан ҳавога чиқариб юборилади. Материал ва ёқилғи тенг қатламда тўлдирилади, яъни уч ҳажмли маҳсулотга бир ҳажм ёқилғи сарифланади. Доломитни пишириш ҳарорати 1600-1700⁰С, чикиб кетувчи газнинг ҳарорати 250-300⁰С. Ёқилғи ёқиш учун керакли ҳаво материални совитиш ҳисобига 350-400⁰С га иситиб вентилятор ёрдамида айланувчан колосник тешикчалари орқали берилади. Тутун гази тепадан пастга ўзининг физик иссиқлигини бериб ҳаракатланаётган материалга қарама-қарши йўналишда ҳаракат қилади. Печнинг камчилиги ёқилғининг газификация бўлишидан ажралиб чиққан газнинг ёнмасдан чиқиб кетишидир.

8- расм. Доломит пишириш шахта печи.
1-ишчи бўшлиғи; 2- тўлдириш қурилмаси; 3- бўшатиш қурилмаси; 4-қурилмаларни ҳаракатга келтирувчи электр қурилмаси; 5-пишган материални ҳаракатлантирувчи траспортёр; 6- ҳаво ҳайдагич; 7- газни ҳавога чиқариш қувури.
Печдаги иссиқлик алмашинуви.
Печларда иссиқлик алмашинуви икки хил йўл билан содир бўлади: Ташқи ва ички иссиқлик алмашинуви.


2. Ташқи иссиқлик алмашнуви.
Ташқи иссиқлик алмашнуви деб қиздирилаётган материалнинг юзасига печ ичидаги иссиқликни бериш жараёни тушунилади.
Ички иссиқлик алмашинуви деб қиздирилаётган материалнинг ички томонига ташки юзасидан иссиқлик бериш жараёни орқали иссиқлик ўтказиши ўша материалнинг ташки юзаси ва ички калинлиги орасида ҳароратлар фарқи асосида содир бўлади.
Ташки иссиқлик алмашинуви асосан алангали печларда содир бўлади. Бу печларда иссиқлик алмашинуви икки хил бўлади.

1. 
   Нурланиш;
   
2. 
   Конвекция.
   

Юқори ҳароратли печларда асосан нурланиш усулида иссиқлик алмашинуви содир бўлади, паст ҳароратли печларда эса конвекция усулида иссиқлик алмашинуви содир бўлади.

3. 
   Конвекция усулида иссиқлик алмашинуви тутун газининг ҳароратига ва унинг тезлигига боғлиқ. Конвектив иссиқлик алмашинувида материалнинг иссиқлигини кабул қилиши Ньютон-Рехман формуласидан топилади.
   

Q_М = _К F_М ( Т_Г / 100-Т_М / 100) Вт