Маъруза 1: Кириш. Карьер атмосферасининг таркиби ва унга қўйиладиган талаблар. Карьер атмосферасини ифлосланиш омиллари

Шамоллатишнинг рециркуляция схемаси.
Карьерда хосил бўлиш шароити. Карьерда шамоллатишни рециркуляция схемаси, юзада шамол тезлиги 0.8-1 м/с юқори бўлганда ва шамол келадиган борт ₁>15^о дан юқори бўлганда ҳосил бўлади.

Карьерда ҳаво харакатини схемаси. Шамол оқимини нуқта 0 (расм 14.3) да қаттиқ чегарада кескин ўзгариш натижасида ва бу нуқтада унинг катта инерция кучида қаттиқ чегарадан оқимни ажралиши бўлади. Бунинг натижасида ҳаво карьер бўшлиғида текис-паралел озод оқим кўринишида чегаралар ₁ ва ₂^* да характерланади. ₁ чегарасидан юқорида ҳаво тезлиги юқоридаги шамол тезлигига _b га тенгдир. Озод оқим шамол кетадиган бортни В нуқтасига етганда икки бўлакга бўлинади. Биринчи бўлими (юқорисида) поғоналар бўйлаб юқорига чиқади. Иккинчи (пастки) си пастга бурилиб, бошланишдаги бўлинмаган йўналишдаги оқимга қарама-қарши оқиб, бу ҳам озод оқимни ҳосил қилади.
Демак, карьерни рециркуляция шамоллатиш схемасида хар ҳил характерли харакатдаги иккита худуддан ташкил топган. Оқимни бирлашиш худуди, бунда ҳаво йўналиши шамол йўналиши билан тўғри келади. Унинг чегараси ₂=15^о да ўтади (чизиқ 00₁). Бу бурчакни аниқроқ қуйидаги формуладан аниқлаш мумкин.
₂=19.6-
бу ерда ₁-карьерни шамол келаётган бортини қиялик бурчаги, градус;
Қарама-қарши оқим худуди, бунда ҳаво йўналиши шамол йўналишига қарама-қарши оқим худуди, бунда ҳаво йўналиши шамол йўналишига қарама-қарши йўналган бўлади (шамол келаётган борт ва 00₁ чизиқ оралиғи).
Мана бу худудлар орасида хар ҳил йўналишдаги порвистий ҳаво харакати ҳам бор.
Қарама-қарши оқим худудидан ҳаво юқорига бурилиб, янгитдан бирлашган оқим худудига туша бошлайди. Мана бу бурилиш баъзи бир кесим РР₃, нуқта 0 дан х=0.6х₀₁ масофада турганда содир бўлади. Шундай қилиб, худуд ОР, ВС, СО да бир неча циркульяция ёки рециркуляция битта хажм хавосида бўлади.