Ma’rupov akmaljon

 

37-§. O`SIMLIKLARGA EKOLOGIK OMILNING TA’SIRI

 

 

 

1. O`simliklarning hayoti…uzviy bog’langan?—tashqi muhit bilan. 

2. Ekologik omil deb nimaga aytiladi. Tashqi muhitning o`simlik hayot faoliyatiga ta’sir etuvchi ayrim tarkibiy 

qismiga. 

3. Ekologik omillarning yig’indisi… belgilab beradi?—yashash sharoitini, yani tashqi muhitini. 

4. Ekologik omillar qanday guruhlarga bo`linadi?—ikki xil 1.Abiotik va 2.Biotik. 

5. Abiotik (o`lik) omillarga nimalar kiradi?—1.tuproq  2. xarorat  3.suv  4.yorug’lik   5.havo va boshqalar. 

6. Tirik tabiatning tarkibiy qismi bo`lgan ekologik omil bu-?—biotik omil. 

---

Akmaljon Ma’rupov & Davron Sultonov  

@biologiya_fardu telegram kanali 

43 

7. Biotik omillarga qaysilar kiradi?—bakteriya, zamburug’, hayvonlar, o`simliklar. 

8. Suv o`simlik organizmini necha % ni tashkil etadi?—60-90% 

9. Sitoplazmadagi suvli muhitda o`simlik…kuzatiladi?—hujayrasining asosiy hayotiy jarayonlari. 

10. O`simliklar yorug’lik munosabatiga qarab qanday guruhlarga bo`linadi?—soyasevar, yorug’sevar. 

11. Qaysi jaryon tufayli o`simliklar karbonat angdiridni o`zlashtiradi? -- fotosintez. 

12. Shamolning o`simliklar hayotidagi ahamiyati?—suv bug’latish, changlatishda, urug’ va mevalarni 

tarqalishida yordam beradi. 

13. O`simliklar hayotiga …ham  ta’sir etadi?—tirik organizmlar. 

14. Tuproqda erkin yashovchi organizmlar qaysi?—bakteriyalar. 

15. Tuproqda yashovchi bakteriyalarni vazifasi?—havo tarkibidagi azotni o`zlashtirib, uning unimdorligini 

oshiradi. 

16. Qaysi oila vakillari ildizida bakteriylar uchraydi?—dukkakdoshlar (burchoqdoshlar). 

17. Ular ta’sirida tuproqdagi organik moddalar?—mikroorganizmlar. 

18. O`simliklarning bir-biriga bo`lgan ta’siri necha xil bo`ladi?—2 xil, salbiy va ijobiy. 

19. Yorug’sevar o`simliklar …o`simliklarga sharoit yaradi?—soyasevar. 

20. Madaniy va yovvoyi o`simliklarning rivojlanishiga to`sqinlik qiladigan o`simliklar?—zarpechak, 

devpechak, shumg’iya. 

21. Parazit (tekinxo`r) o`simliklar 4ta bo`lib ular-?-- zarpechak, devpechak, shumg’iya, rafleziya. 

22. Qaysi o`simliklar o`zidan uchuvchi modda ishlab chiqadi?—archa, terak, qarag’ay. 

23. Fitonsid nima?—o`simliklar tomonidan ishlab chiqariladigan modda. 

24. Zararli mikrororganizmlarni holdan to`ydiradi yoki nobud qiladi bu-?—fotonsidlar. 

25. Danakli mevalarni tarqalishiga yordam beradigan hayvonlar?—qushlar va ayrimsutemizuvchilar. 

26. O`simliklar turlarining kamayishiga va yashash sharoitiga …bevosita ta’sir ko`rsatadi?—inson. 

27. Odamlar xo`jalik faoliyatida ..lar juda katta ta’sir etadi?—o`simliklar dunyosi. 

28. Insonlarning o`simliklarga ijobiy ta’siriga nimalarni misol qilib olish mumkin?—xilma-xil o`simliklarni 

ekish, o`rmonlarni tiklash, ochiq joylarga daraxtlar ekish, shahar va qishloqlarni ko`kamlamzorlashtirish. 

29. Insonlarning o`simliklarga salbiy ta’siriga nimalarni misol qilib olish mumkin?—o`rmonlarni kesish, 

o`simliklarni ildizi, tuganagi va ildizpoyasi bilan yig’ish hamda ularni o`rish, mol boqish, suv omborlarini 

quritish, yangi yerlarni o`zlashtirish, tashqi muhitni zararli kimyoviy moddalar bilan ifloslantirish. 

30. O`simlik yer yuzida qisqarib, turlar soni kamayib ketishi qaysi ta’sirga misolga bo`ladi?—salbiy ta’sirga. 

31. Orol dengizining qurishiga sabab nima?—suvidan noto`g’ri foydalanishi natijasida. 

32. O`rmonlarga katta zarar yetkazadi?—sayyohlar ham. 

33. Sayyohlarni o`rmonlarga salbiy ta’siri?—chodir qurish maqsadida yosh daraxtlarni kesadilar. 

34. Hozirgi kunda dorivor o`simliklarni qancha turi bor?—1500 dan ortiq. 

35. Nima uchun xozirgi kunda dorivor o`simliklarning soni kamayib ketmoqda?—doimiy ravishda yig’ish 

natijasida.