Ma’rupov akmaljon

III-BOB. GULLI O`SIMLIKLARNING VEGETATIV VA GENERATIV ORGANLARI 

7-§  ILDIZ TURLARI VA TIZIMLARI 

 

1.  Agar mineral o`g`itlar meyoridan ortiqcha solinsa,…?—1.tuproqning ekologik holati yomonlashadi,  

2. tuproqdagi tirik mavjudotlarga salbiy ta`sir ko`rsatadi, 3. xosil bo`layotgan maxsulot tarkibini buzadi. 

2.  Agar  o`simliklarga  mineral  o`g`itlar  yetishmasa,…mumkin?--  ularda  ichki  va  tashqi  o`zgarishlar  sodir  bo`lib 

qurib qolishi. 

3.  Begoniyaning barglaridan qanday ildiz hosil bo`ladi? – qo`shimcha. 

4.  Ildizning qaysi qismidagi hujayralar bo`linmaydi, lekin o`sadi? – o`suvchi. 

5.  Ildizning qaysi qismidagi hujayralar o`sib ma`lum funksiyani bajarishga ixtisoslashadi? -- o`suvchi. 

6.  Tayanch ildizlarga ega o`simliklar? – makkajo`xori, oqjo`xori, banyan 

7.  Archa daraxti necha yil yashaydi?---700-800 (1000) yil. 

8.  Asosiy, yon, qo`shimcha ildizlar birlashib nimani hosil qiladi?-- ildiz tizimini.(sistemasini). 

9.  Ayrim daraxtlarning ildizi …metrgacha borishi mumkin?-- 50-60  

10.  Azotli o`g`itlar o`simliklarning qaysi jarayonni tezlashtiradi?--  o`sishni. 

11.  Bir tup o`simlikning ildiz tukchalari ulab chiqilsa necha metrni tashkil qiladi?--- 20. 000 metr. 

12.  Bosh piyozni ildizi poyadan atrofga qanchagacha tarqaladi?-- 60-70 sm. 

13.  Chinor o`simligi necha yil yashaydi?-- 600-800 yil. 

14.  Daraxt ildizi bilan…maqolni davon ettiring?.-- kuchli, odam- do`sti bilan 

15.  Eman daraxti necha yil yashaydi?-- 2000 yil, 

16.  G`o`za niholinig ildizi bir kecha kundizda qancha o`sadi?--2-3 sm. 

---

Akmaljon Ma’rupov & Davron Sultonov  

@biologiya_fardu telegram kanali 

21 

17.  Har bir ildiz tukchasi …ta uzun  hujayradan tashkil topgan?--  1ta 

18.  Ildiz ko`dalang kesimining qismlarini sanang?—1. ildiz tukchalari,  2. po`sti, 3.naylari. 

19.  Ildiz tizimi tuzilishiga ko`ra?—1. o`q va 2. popuk ildizga bo`linadi. 

20.  Ildiz tizimining o`lchami va tuzilishi nimaga bo`g`liq?—1. ildizning shoxlanishiga,  

2. qo`shimcha ildizlarga hamda tuproq unumdorligiga bog`liq. 

21.  Ildiz tukchalari hujayralari nimalardan tashkil topgan?—1.yupqa qobiq, 2. sitoplazma va 3. yirik mag`izdan. 

22.  Ildiz tukchalarining faoliyati necha kun?-- 10-20 kun. 

23.  Ildiz uchini chilpish orqali qaysi o`simliklardan yuqori hosil olish mumkin?--   

1. pomidor, 2.karam, 3. bulg`or qalampiri. 

24.  Ildiz uchini qoplab turadi? -- ildiz qinchasi. 

25.  Ildizga hos muhum xususiyatlardan biri?--barg hosil qilmaydi. 

26.  Ildizining uzunligi 30 metrga boradigan o`simlik?-- yantoq. 

27.  Ildizlar bir-biridan nimasi bilan keskin farq qiladi? -- shakli va o`lchami  

28.  Ildizning po`st hujayralari qanday yuzilgan?—1. tirik, 2. yumaloq va 3. yupqa qobiqli. 

29.  Ildizning qaysi qismida havo bo`ladi?—po`st hujayralari oralig`ida. 

30.  Ildizning  vazifalari?--  1.o`simlikning  yer  ustki  qismini  subustratda  (yerda)  ushlab  turadi,  2.suv  va  mineral 

tuzlarni yuqoriga yetkazib beradi, 3.ayrim o`simliklarda vegetativ ko`payishda ishtirok etadi. 

31.  Ildizning zonalarini yozing?—1. bo`linuvchi (ildiz qinchasi), 2. o`suvchi, 3. so`ruvchi, (shimuvchi)  

4. o`tkazuvchi. 

32.  Makkajo`xorining 1 mm

2

 so`rish qismida nechta ildiz tukchasi bo`ladi?-- 700 ta. 

33.  Makkajo`xorining ildizi poyadan atrofga qanchagacha tarqaladi?--  2  metrgacha. 

34.  Meneral o`g`itar O`zbekistonning qaysi viloyatida ishlab chiqariladi?-- Navoiy, Chirchiq. 

35.  Mineral o`g`itlarga qaysi o`g`itlar kiradi?—1.azotli(selitra), 2. fosforli, 3. kaliyli. 

36.  Mineral o`g`itlarni ko`p qo`llash natijasida qaysi o`simliklar iste`molga yaroqsiz bo`lib qoladi?—1. qovun, 

2. tarvuz, 3. kartoshka. 

37.  Murtakdagi  boshlang`ich  ildiz  o`sishdan  to`htasa  nima  sjdir  bo`ladi?--  boshlang`ich  poyada  qo`shimcha  ildiz 

xosil bo`ladi. 

38.  Murtakdagi boshlang`ich ildizning bevosita o`sishidan nima hosil bo`ladi?-- asosiy ildiz. 

39.  O`g`itlar necha guruhga bo`linadi, ular qaysilar? -- ikki guruhga:1.organik va 2.mineral. 

40.  O`q ildiz qaysi o`simliklar uchun xos?-- faqat ikki pallalilar uchun. 

41.  O`q ildiz sistemasiga ega bo`lgan o`simliklar (yovvoyi va madaniy 13ta)? -- yovvoyi: 1.do`lana,  

2. na`matak, 3. saksovul  madaniy: 1.olma, 2. o`rik, 3. nok, 4. qovun, 5. tarvuz, 6. g`o`za,  

7. no`xat, 8. loviya, 9. mosh, 10. terak. 

42.  O`simliklar hujayrasi qachon tarang holatda bo`ladi?-- suv yetarli bo`lsa.  

43.  O`simliklardan mo`l hosil olish uchun qaysi o`g`itlardan foydalaniladi?-- kaliyli va fosforli. 

44.  O`simliklarning yer osti qismi, ya`ni ildizi yer ustki qismiga nisbatan …o`sadi?---tez 

45.  O`zbekistonda ikki turi uchraydigan, ildizsiz o`simlik?-- suv qaroqchisi. 

46.  Onasidan kiyim- boshim, bolasidan moy oshim …javob?-- g`o`za. 

---

Akmaljon Ma’rupov & Davron Sultonov  

@biologiya_fardu telegram kanali 

22 

47.  Organ  deb  nimaga  aytiladi?---o`simliklarda  bir  yoki  bir  nechta  vazifani  bajaruvchi  to`qimalar  yig`indisiga 

aytiladi. 

48.  Organik o`g`itlarga qaysi o`g`itlar kiradi?-- go`ng va chirindilar (gumuslar). 

49.  Organlar necha xil bo`ladi va ular qaysilar?--  Ikki  xil   1. vegetativ  2. generativ 

50.  Popuk ildiz qaysi o`simliklar uchun xos?-- faqat bir pallalilar uchun. 

51.  Qarag`ay o`simligi necha yil yashaydi?---350 (500) yil. 

52.  Qaysi o`simliklarda asosiy ildiz rivojlanmaydi?--- bir urug` pallalilarda 

53.  Qaysi o`simliklarning asosiy ildizida oziq moddalar to`planadi? (5)?—1.qizil lavlagi, 2.sabzi, 3. rediska,  

4. turup, 5. sholg`om 

54.  Qaysi o`simlikning ildizi juda uzun va ingichka bo`lib ,asosan yon tomonga qarab  o`sadi?.-- juzg`un (qandim). 

55.  Qaysi o`simlikning to`pguli suvdan yuqoriga chiqib turadi?-- suv qaroqchisini 

56.  Qo`shimcha ildiz xosil qiladigan o`simliklarga 4-ta misol?—1.makkajo`hori, 2.kartoshka, 3.ajriq, 4.qulupnay. 

57.  Sekvoyadendron necha yil yashaydi?-- 4000-6000 yil. 

58.  Suv qaroqchisi o`simligining bo`yi qancha?--  20-30 sm. 

59.  Tanasining yuqori qurib qolib pastdan yangidan o`sib chiqadigan o`simliklarga misol?—1. chinor, 2. tol,  

3. terak, 4. zarang, 5. olma, 6. do`lana. 

60.  Tuproqdagi suv va unda erigan oziq moddalarning so`rilish ketma ketligini toping?---ildiz tukchalari→ po`stloq 

hujayralari → o`tkazuvchi qism→poya. 

61.  Vegetativ va generativ organlarga qaysilar kiradi?—vegetativga : 1. ildiz 2. poya 3.barg     generativ:                 

1. gul   2. urug`, 3. meva. 

62.  Yon ildizlari atrofga 20-30 m gacha boradigan o`simlik?-- yong`oq. 

63.  Yong`oq necha yil yashaydi?-- 70-100 yil. 

64.  O`simlik poydevori bu---?.--- ildiz 

65.  Ildizning qaysi qismida mag`izni ko`rish mumkin?—ildiz tukchasida. 

66.  Ildizning qaysi qismi bir necha qavat hujayralardan tashkil topgan?—ildiz qinchasi. 

67.  Qachon tuproqda havo kam bo`ladi?—qatqoldoqda (yerning ustki qismi  yomg`irdan  yoki  mexanik ta`sirlardan 

qotishi natijasida). 

68.  O`simliklarda havo yetishmasligining salbiy oqibatlari?—kasallanadi, hosili kamayib ketadi. 

69.  Suv borligidan darak beradigan o`simlik (indikator)?—yantoq.