Marosim va urf-odatlar

Yurta kosmogoniyasi (Kelib chiqishi)
Qadim zamonlardan buyon odamlar yurtani koinotning modeli bilan qiyoslashgan va uni teng ikki qismga bo’lishgan. Shu tarzda qarama-qarshi tamoyillarinng muvozanati va ularning abadiy o’zaro ta’siri go’yasi ifodalangan. Bu dunyo tartibi, hayot cheksizligi va koinotning daxlsizligi to’grisidagi tushunchalar edi. Yurta ichki qismining ikki zonaga- erkaklar zonasi on jak va ayollar zonasi sol jak shundan kelib chiqqan. On jak yurtaga kirishning chap qismida joylashgan bo’lib, bu yerda erkaklarning ust kiyimlari, musiqiy asboblar, ot anjomlari, erkaklar ov aslahalari va ov anjomlari saqlangan. Bu yer ruh-himoyachilarining maskani hisoblangan. Sol jak zonasida kiyim to’plamlari, katta idishlar va mahsulotlar podstavkasi (sab-ayak), suv idishlar (suvi bilan), ayollar hunarmadchiligi buyumlari joylashgan. Yurta ichki qismini turli xil zonalarga ajratish qadimli 12-yillik Mushel kalendari bilan bog’liq edi.