Marketing tushunchasi va u haqida nazariyalar

3-jadval ⁴ Marketing evolyusiyasi ilm sifatida

Yillar	Nazariy asoslari	Uslublari	Qullash sohasi
1900-1950	Tovar haqida о‘rganish, taksimlashga mо‘ljal olish, sotish va eksport nazariyasi	Kuzatish, xaridni va sotishni tahlil qilish, ehtimollarni hisoblash, iste’mol paneli	Ommaviy tovar ishlab chiqarish, qishloq xo’jaligi tarmog‘i
1960	Sotish haqida о‘rganish, tovarga, sotish hajmiga mо‘ljal olish, dis-tribyuterlik nazariyasi	Motivlar tahlili, faoliyatni tadqiq qilish, modellashtirish	Iste’mol vositalari iste’molchilari
1970	Qaror qabul qilish va xulq-atvorni ilmiy asoslari	Faktoring, diskriminant tahlil, matematik uslublar, marketing modellari	Ishlab chiqarish vo-sitalari va iste’mol vositalari iste’molchilari
1980-1990	Holatli tahlil, menedj-ment funksiyasi sifatida marketing haqida o’r-ganish, raqobatni tahlil nazariyasi, ekologiya asos-lar, strategik marketing	Pozitsiyalashtirish, klaster tahlil, iste’-molchilar tipologiyasi, ekspertiza, sabab-oqibat tahlili	Iste’mol vositalari, ishlab chiqarish vositalari, xizmat sohasi, foyda ko’rmaydigan tashkilotlar iste’molchilari
1990 yildan shu davrgacha	Tadbirkorlik quroli va funksiyasi sifati mar-keting haqida о‘rganish, bozor tarmoqlari nazari-yasi, kommunikatsiya va о‘zaro ta’sir nazariyasi, ijtimoiy va ekologik samaraga mо‘ljal olish	Pozitsiyalashtirish, klaster tahlil, iste’-molchilar tipologiyasi, raqobatchilar va iste’-molchilarni xulq-atvori modellari, benchmarketing, o’yin nazariyasi	Ishlab chiqarish vo-sitalari, iste’mol vositalari, xizmat sohasi, foyda kur-maydigan tashki-lotlar, davlat tad-birkorligi soha-sidagi iste’molchilar