Marketing tadqiqotlari

 
2. 
Tovar raqobatbardoshligini baholovchi ko'rsatkichlar tizimi. 
 
Tovar  raqobatbardoshligi  tushunchasi  quyidagi  guruhlarga  birlashtirilgan  ko'rsatkichlar 
tizimi orqali ochib berilishi mumkin: 

 
texnik; 

 
iqtisodiy; 

 
ijtimoiy-tashkiliy. 
Texnik  ko'rsatkichlar  (asosan  tovarning  sifatini  tavsiflaydi)  eng  qat`iydir,  chunki  ularga 
qarab tovarning mo'ljallanganligi, mahsulotning muayyan turi (sinfi)ga tegishli ekanligi haqida fikr 
yuritish mumkin. Bu ko'rsatkichlar, shuningdek, texnik-konstruktorlik qarorlarida aks ettiriladi. Bu 
erga texnik ko'rsatkichlarning o'zgarish chegaralarini belgilaydigan andozalar, me`yorlar, qoidalar, 
qonuniy  aktlar  kiritiladi.  Shuningdek,  tovarning  inson  organizmi  va  uning  psixikasiga  qanchalik 
to'g'ri kelishi, aks ettiruvchi ergonomik ko'rsatkichlar ham kiradi (ishlashning qulayligi, charchash 
tezligi, insonning mashina bilan mosligi darajasi). 
Tovarga  baho  berishda  uning  sifati  asosiy  o'rinda  turadi.  Sifat  -  bu  tovarning  barcha 
xossalari  yig'indisi  bo'lib,  uning  vazifasi,  o'ziga  xosligi,  foydaliligi  va  ehtiyojni  qondirishi  kabi 
xususiyatlarini  tavsiflaydi.  Tovarning  sifati  o'zgaruvchan  va  u  xom-ashyoning  sifati,  fan-
texnikaning  rivojlanish  darajasi,  qo'llanilayotgan  texnologiyaning  yangiligi,  mehnatning  tashkil 
etilganligi, ishchi-mutaxassislarning malakasi, vaqt omiliga bog'liq bo'ladi.  
Bu tushuncha quyidagilarni o'z ichiga oladi: 
 
texnik- iqtisodiy tavsiflar; 
 
tayyorlash texnologiyasi; 
 
ishonchlilik va uzoq vaqt davomida ishlatilishi; 
 
mo'ljallanadigan maqsadga mos kelishi; 
 
ekologik xususiyatlari  (atrof-muhitni himoya qilish talablariga mos kelishi); 
 
ergonomik xususiyatlari (inson organizmining tuzilishi va xususiyatlarini hisobga olish); 
 
estetik xususiyatlari (tashqi shakli va ko'rinishi, jozibaligi, ifodalanishi). 
Tovarning ko'zda tutilayottan xususiyatlarining tahlilini tizimli ravishda amalga oshirish zarur. 
11.1.-chizma 

---

 
74