Marketing tadqiqotlari

- jadval “X”-hodisaning yuz berishi va “U”- hodisasining yuz berishining sabab

ko‘rinishlari

Odatiy ma’nosi	Ilmiy ma’nosi
X hodisaning bo‘lishi- U hodisaning yuz berishiga birgina sababdir.	X-hodisaning yuz berishi U- hodisaning yuz berishiga sabab buluvchilardan biridir.
X hodisaning bulishi doimo U hodisaning yuz berishiga sabab bo‘ladi (ular orasida aniqlovchi (determinatsiya) bog‘liqlik mavjud).	X hodisa yuz berishi U xodisaning yuz berishi ehtimolini oshiradi (ular orasida taxminiy bog‘liqlik bulishi mumkin).
X hodisaning yuz berishi U hodisaning yuz berishiga sabab deb isbotlash mumkin.	X hodisaning yuz berishini U hodisaning yuz berishiga sabab deb isbotlash mumkinmas. Agar shunday bo‘lsa, undan chiqqan natijani taxmin kilish mumkin.

Iqtisodiy faoliyat natijasini ifoda etgan har bir ko‘rsatkich natija ko‘rsatkichi bo‘lib hisoblanadi. Buni falsafiy jihatdan qaraydigan bo‘lsak oqibatdir.

Marketing tadqiqotlarida sabab – oqibat munosabatlarining odatdagidan ko‘ra ilmiy mohiyatidan foydalanish to‘g‘rirok bo‘ladi. Marketing harakatlarining natijalari bir qator omillar bilan belgilanadi va sabab va oqibat o‘rtasidagi munosabatlar tabiatda ko‘proq ehtimollik hisoblanadi. Ko‘pgina hollarda tasodifiy bog‘liqlikni isbotlab bo‘lmaydi, shunchaki sabab-oqibat bog‘liqligining mavjudligini taxmin kilish mumkin. Boshqacha kilib aytganda, sabab-oqibat munosabatlarining real mavjudligi aniqlanmagan. Shuning uchun sabab-oqibat o‘rtasida munosabatlar mavjudligi ilmiy tomondan asoslangan va buning uchun ularning birligini aniqlash uchun bir necha shartlar mavjud.

Sabab-oqibat munosabatlari mavjud bo‘lishining shartlarini ko‘rib chiqadigan bo‘lsak, tasodifiy yoki sabab-oqibat munosabatlar mavjudligini ishonch hosil kilish uchun 3ta shartga amal kilish lozim:

Birgalikdagi variatsilar

(bir-biriga oʻxshashlik)