Markaziy osiyo xalqlari etnologiyasi


Peshonaga taqiladigan taqinchoqlar



Download 6,5 Mb.
Pdf ko'rish
bet34/136
Sana20.10.2022
Hajmi6,5 Mb.
#854415
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   136
Bog'liq
Doniyorov A,X, Markaziy osiyo xalqlari etnologiyasi

Peshonaga taqiladigan taqinchoqlar.
Peshonaga taqiladigan 
ziynat buyumlarining turi nihotyada ko‘p boclib, ulaming hammasi
85


um um iy nom bilan “ m anglaydo‘zi” deb atalgan. Bibishoh ham ba'zi 
jo ylarda peshonaga taqilgan. Ayrim hollarda peshonaga taqish uchun 
tilla yoki zulfizar ishlatilgan. Ushbu bezak o ‘rtada bosma naqshlari 
ustiga rangli tosh va shishalardan donachalar qadab bezatilgan 
tillakori turinjdan iborat b o iib , atrofiga k o ‘pdan-ko‘p tilla qubbacha, 
popukcha va oynachalar bilan bezatilgan ikkita ilgak ip ham taqib 
q o ‘yilgan. Turunj m anglay у о boshning orqasiga taqilgan, uchlarida 
katta-katta popiklari b o ig a n ipni esa boshga ikki-uch o ‘rab, 
chakkalaridan yelkaga tegar-tegm as qilib osiltirib qo‘ygan. Yurganda 
ziynatlam ing hammasi silkillab, yoqim li jiringlagan ovoz bergan, tilla 
va ochiq feruza ranglarda tovlanib turgan.
0 ‘zbekistonning bir qator m uzeylarida ana shunga o ‘xshash 
m anglaydo‘zilarining bir qancha turi saqlanmoqda. Bular orasida 
Xorazmda XIX asrda yasalgan m anglaydo‘zilami ko ‘rsatish mumkin. 
Ulam ing biri kumush, asl maijon, feruza va shishadan yasalgan b o ‘lib, 
zarhal berilgan, nozik sim to ‘qimasi bor (Xivadagi “Ichan qal'a” 
davlat muzey q o ‘riqxonasida saqlanmoqda). Ikkinchisi esa X IX asr 
o ‘rtaIarida kumush, fitillaqosh, tillabargak, silsila, qush ini va qanoti 
osma buyumlardan iborat. Ayniqsa, tilla-osh deb ataluvchi bezak 
nihoyatda qadrlanib, uni odatda, kelinning nikoh libosi yoki 
raqqosalarda uchratish m umkin edi. U turli joylarda har xil 
nomlangan. M asalan, Buxoroda boloobro‘ deb atalib, uning shokilalar 
osilgan ostki qismi qoshga o ‘xshaydi. X ivada q o‘llanilgan xili esa 
“osm ado‘zi” deb atalgan. Tillaqoshga o ‘xshagan bezaklardan boshqa 
bir xili bargak yoki taxtacha bargak deb yuritilgan.
T oshkent tillabargagi bir-biri bilan oshiq-moshiq yordam ida 
biriktirilgan o ln beshta to'rtburchak yupqa tangachalaridan iborat 
bo ‘lgan. B osm a naqshli tangachaning o ‘rtasida tevaragi feruza 
toshchalar 
bilan 
aylantirilgan 
qizil 
shisha 
gul 
bor. 
Ba'zi 
tangachalam ing tepa qism ida ham xuddi shunday gul bo ‘lib, orqa 
tom onda urg ‘ochi va erkak o ‘rdaklam ing “urma” patlarini qistirib 
q o ‘yish uchun kichkina-kichkina bog‘ichlar qilingan. Pastda esa 
m anglayni qoshgacha berkitib turadigan ikki qat shildiroq shokila 
biriktirilgan. X orazm da “oshiq-m oshiqlar” deb nom olgan bunday 
taqinchoqning dastlabki nusxasi odam qiyofasini eslatuvchi yupqa
taxtachadan iborat b o ‘lgan.

Download 6,5 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   136




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish