Markaziy Makedoniyalik 17

Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti
Xitoyshinoslik fakulteti
Xitoy tarixi, madaniyati, siyosati va iqtisodiyoti kafedrasi
Markaziy Osiyo tarixiy toponimikasi.
Markaziy Osiyo tarixiy toponimikasi.
Markaziy
Makedoniyalik
17
Beruniyning
Birinchi savol
Markaziy Osiyo va uning geografik nomlari togrisidagi eng qadimgi ma‘lumotlar
Tarixiy tadqiqot bilan shug„ullanayotgan har
bir olim yoki ilmiy izlanuvchi yordamchi tarix
fanlarini chetlab o„ta olmaydi.
Yordamchi tarix fanlari tadqiqot metodikasi
va texnologisiga doir umumiy va xususiy
masalalarni o„rganish, tahlil qilish, ishlab chiqish
bilan chegaralanadi.
Yordamchi tarix fanlarining
har biri mustaqil tarix fani bo„lib, o„zining o„z
tarixi va mettod va uslublari mavjud.
Har biri
mustaqil fan sifatida shakllanish va rivojlanish yo„lini bosib o„tmoqda. Har bir
yordamchi tarix fani umumiy va maxsus tarix fanlarini chuqur va mkeng hamda
mufassal o„rganishga yordam beradi.
Mustaqil fanlardan asosiy farqi shuki,
yordamchi tarix fanlari nisbatan tor doiradagi maqsad va vazifalarni o„rganish
bilan shug„ullanadi. Yordamchi tarix fanlariining har bir bo„limi alohida bir tarmoq
bo„lib tarix fani oldidagi muammolarni, kamchiliklarni to„ldirish bilan birga
o„zining alohida tadqiqot usuli va tadqiq ob‟ekti va o„z yo„nalishlariga egadir.
xronologiya
numizmatika
poleografiya
Tarixiy geografiya
Tarixiy metrologiya
Xronologiya
Masalan yordamchi tarix fani bo`limlaridan “xronologiya”- vaqtni, tarixiy voqealarni, jamiyat taraqkiyoti bosqichlarini davrlarga bo„lishini umumiy qoidalari va xususiyatlarini o`rganadi.
Numizmatika
Qadimgi tangalar orqali o`sha davrning
siyosiy, ijtimoiy, iqtisodiy va diniy tasavvurlarni o„rganishga yordam beradi.
Paleografiya
Yozuvlarning paydo bo„lishi, yozuv qurollari, yozuvda qo„llanadigan materiallar, xattotlik san‟ati, kitob bosib chiqarishning paydo bo„lishi va eng qadimgi yozma manbalar orqali tarixiy davrlarni o„rganish uchun xizmat qiladi.
Tarixiy geografiya
eng qadimgi viloyatlar hududiy joylashishi,
davlatlarning hududlarini o„rganadi.
Tarixiy metrologiya
uzunlik, vazn, maydon, hajm o`lchovlarini davlatlararo savdo-sotiq, mol ayirboshlash jarayonlarini Gerb asosli qalqon
O`rganadi.
Bundan tashqari epigrafika, diplomatika, genealogiya, tarixiy
geografiya, genealogiya, onamastika, arxeografiya kabi bir necha yordamchi tarix
sohalari mavjud.
Lekin shuni alohida ta‟kidlash kerakki O`zbekistonda
numizmatika, paleografiya, tarixiy geografiya, genealogiya singari yordamchi fan tarmoqlari jadal rivojlanmoqda, ammo geraldika, sfragistika, onamastika, arxeografiya kabi tarmoqlar bo„yicha alohida bir ilmiy tadqiqot yoki mashhur biror
olim nomini eslab o„tish juda mushkul.
Birinchi savol