Maqsudov ilhomjon, joraev jomurod yangiboevich, amirov shavkat qo ziboevich

Sog‘lom  buzoq  olish  va  saqlab  qolish.  Sog„lom  buzoq  olish  va  uni  saqlab 
qolish  poda  bosh  sonini  ko„paytirish,  sifatini  yaxshilash  va  mahsulot  ishlab 
chiqarishni  ko„paytirishda  muhim  omil  bo„lib  hisoblanadi.  Bu  narsa  dastlab 
hayvonlarni  to„g„ri  tanlash  va  juftlash  natijasida,  qolaversa  qochirishni  to„g„ri 
tashkil  qilish,  bo„g„oz  hayvonlarni  me‟yorda  oziqlantirish  va  saqlash,    ularni 
tug„ishga  to„g„ri  tayyorlash  va  o„tkazish,    tug„ilgan  buzoqlarga  yaxshi  sharoitlar 
yaratib berishdan iborat.  
Bo„g„oz  sig„irlarni  va  g„unojinlarni  oziqlantirish  me‟yorlar  asosida  amalga 
oshirilishi kerak. Unda ularning tirik vazni, semizligi, bo„g„ozlik davriga va kelgusi 
laktasiyadagi  sut  miqdoriga  qarab  amalga  oshiriladi.    Bo„g„ozlikning    ikkinchi 
davridan  boshlab  albatta  homilaning  o„sish  va  rivojlanishi  uchun  qo„shimcha 
to„yimli moddalar berilishini taqoza qiladi. Bu borada sigirlarni bo„g„ozlik davriga 
qarab sutdan chiqarish ham muhim ahamiyat kasb etadi. Sutdan chiqarish sigirning 
holati  va  sut  mahsuldorligi  asosida  amalga  oshiriladi.    Bu  jarayon  sekin-asta  sigir 

---

 
168 
holatiga  zarar  ko„rsatmagan  holda  o„tkaziladi.  Sigirlarni  tug„ishdan  oldin  dam 
olishi  shart,  bu  davrda  ular  laktasiya  davomida  yo„qotgan,  to„yimli  moddalarni 
tanasida  to„plab  oladi  va  ularda  homila  yaxshi  rivojlanishi  uchun  to„liq  sharoit 
yaratiladi.    Bu  davr  sigirlar  mahsuldorligiga  qarab  45-60  kun  bo„lishi  kerak, 
Ayniqsa  oriq  sigirlar  uchun  bu  muddat  10-15  kunga  o„zaytirilishi  maqsadga 
muvofiq hisoblanadi.  
Sigirlarni  sutdan  chiqarish  sekin  5-10  kun  davomida  amalga  oshiriladi. 
Dastlab  ratsiondan  sut  haydovchi  oziqalar  (shirali  va  kuchli  oziqalar)  chiqariladi, 
sog„imlar  soni  kamaytiriladi.  Dastlab  2  sog„im
 
1  sog„imga,  keyin  kun  ora  va 
xokazo, 3-4 l   sut beradigan sigirlar birdan sutdan chiqarib yuborilsa bo„laveradi.               
Sigirlarni tug„ishdan oldin dam olish davomida ularning yelini holatini kuzatib 
borish  kerak,  chunki  shu  davrda  u  tiklanib  ko„plab  yangi  bez  hujayralari  hosil 
bo„ladi,  bu  esa  ular  sut  mahsuldorligi  va  sutning  tarkibidagi  yog„lilik  darajasiga 
ta‟sir qiladi.   
Bo„g„oz  sigir  va  g„unojinlar  tug„ishiga  7-10  kun  qolganda  tug„ruq  sexi  yoki 
bo„limiga  o„tkaziladi.  Sigirlar  ratsionidan  hajmli  va  kuchli  oziqalar  chiqarib 
tashlanadi  yoki  kamaytiriladi.  Ular  bog„lamasdan  saqlanib  iloji  boricha  har  kuni 
yayratiladi.  Oziqlantirish  har  bir  hayvon  holati,    tug„ish  muddatiga  qarab  tashkil 
qilinadi. 
Sutchilik  fermer  xo„jaliklarida  bo„g„oz  sigirlar  qabul  qilingan  texnologiya 
asosida oziqlantiriladi.  Tug„ishdan oldin dam olish davrida noto„g„ri oziqlantirish 
va  saqlash  sigirlar  tuqqanidan  keyin  nohush  hodisalarga  sabab  bo„ladi  (tug„ish 
parezi). 
Sigir  va  g„unojinlar  maxsus  kataklarda  (dennik)  tug„diriladi.  Sigir  tug„ib 
bo„lgandan  keyin  1-2  kun  buzog„i  bilan  saqlanadi,    keyin  buzoq  profilaktoriyaga 
o„tkaziladi.  Dastlab  yangi  tug„ilgan  buzoqlarga  alohida  saqlash  sharoitlari  yaratib 
berish  kerak.  Dastlabki  kunlar  harorat  20-24°S  bo„lishi  kerak.  15  kundan  keyin 
buzoklar  bo„zoqxonaga  o„tkazilib  10-15  boshdan  guruhlab  saqlanadi.  Albatta 
buzoqlar  5-6  kun  ug„iz  sutini  ichishi  shart,  keyin  aralash  yog„i  olinmagan  sut 
ichirishga o„tkaziladi.