Maqsudov ilhomjon, joraev jomurod yangiboevich, amirov shavkat qo ziboevich

Us    =  
   Uf×24
 
                                                                     T 
Us     -  sutkalik sut, kg  
Uf   -  haqiqatda sog„ib olingan sut, kg 
T      -  sog„ish vaqti, soat    
 
Biyalar  tuqqanidan  bir  oy  o„tgandan  keyin  ma‟lum  vaqtgacha  qulunlaridan 
ajratib sog„iladi. Qulunlarga esa ajratgan paytda qo„shimcha oziqalar beriladi.  
Biya  sutidan  qimiz  tayyorlanadi,  u    aralash  spirt-sut  bijg„ish  jarayoni  bo„lib, 
sut  qandining  parchalanishi  natijasida  3,5%  etil  spirti  va  1  %  sut  kislotasi  hosil 

---

 
217 
bo„ladi,    undan  tashqari  korbanat  angidrid  gazi,  uchuvchi    kislotalar    xushta‟m 
moddalar va fermentlar hosil bo„ladi.  
Uvitqi bo„lib maxsus qimiz uvitqisi(donador), yoki kuchli qimiz xizmat qiladi.  
Qimiz  uch  xil  bo„ladi:  kuchsiz  qimiz  nordonligi  70-90ºT,  spirt  miqdori  1%; 
o„rta qimiz nordonligi 100-110ºT, spirt miqdori 2,0%; kuchli qimiz nordonligi 110-
120ºT, spirt miqdori 3,0% oshiq. 
Biyalarning sut mahsuldorligini oshirishga yilqichilik fermalarida otlar naslini 
yaxshilash  va  tuqqanidan  keyin  iydirish  evaziga  erishish  mumkin.  Buning  uchun 
to„liq  zootexniya  hisob-kitoblarini  yuritish  hisobiga  sersut  biyalarni  aniqlash  va 
ular bilan alohida ishlash ijobiy natijalar beradi.  
Birinchi  navbatda  biyalarni  laktasiya  davomida  to„yimli  va  sifatli  oziqalar 
bilan  ta‟minlash  muhim  o„rin  tutadi.  Oriq  biyalar  semiz  biyalarga  nisbatan 
laktasiyaning  birinchi  2  oyida  kam  sut  beradi.  Shu  boyisdan  oriq  biyalarga 
qo„shimcha  oziqalar  berish  yaxshi  natijalar  beradi.  Biyalarni  bo„g„ozlik  davrida 
tuqqanga   qadar me‟yorlar asosida boqish yangi laktasiyada  ko„p sut berish garovi 
hisoblanadi. 
Biyalarni  yaylov  va  otxonalarda  saqlash,  oziqlantirish  tipi  ularning  sut 
mahsuldorligiga  ta‟sirini  A.A.Nurmatov  tajribalari  orqali  ishonch  hosil  qilish 
mumkin.       
5.1.5.jadval