13.1. O’quvchi yoshlar jismoniy tarbiyasi mashg’ulotlarining asosiy shakllari
O’quvchilarning jismoniy tarbiyasining mashg’ulotlari maktabda o’quv ishlari, sinfdan tashqari ishlar, fizkulptura sog’lomlashtirish ishlari, maktabdan tashqari muassasalarda va oilada quyidagicha: «jismoniy tarbiya darsi», «dars-gacha gimnastika», «fizkulptura daqiqalari», «katta tanaffus-dagi uyushtirilgan o’yinlar», «sport ko’ngil ochishlari (vaqt o’tkazish uchun)», «kun uzaytirilgan maktablardagi jismoniy madaniyat mashg’ulotlari», «sport sektsiyalari», «bayramlari, musobaqalar «Quvnoqlar va zukkolar» uchrashuvlari, «Salomat-lik kuni» va h.k.dek o’ndan ortiq xildagi sinfdan tashqari va sog’lomlashtirish ishlar tarzida tashkillanadi.
Maktabdan tashqari muassasalarda jismoniy tarbiya:
Bolalar, o’smirlar sport maktablari, sport inshoatlari va suv havzalari, istirohat bog’lari, madaniyat uylari, madaniyat saroylari qoshidagi sport sektsiyalari, jismoniy tarbiya krujoklari, uy joy boshqarmalari, mahalla fuqarolari yig’ini va boshqalar tomonidan bolalar sport sektsiyalari, krujoklar va boshqalar tarzida sog’ligi, yoshi, jismoniy tayyorgarligiga qarab ajratib olinib, turli yoshdagilar uchun muntazam ravishdagi mashg’ulotlar tashkillanadi.
O’zgarib turadigan tarkib bilan o’yinlar, oilaviy musoba-qalar uloqtiruvchilar kuni, ommaviy krosslar (yuguruvchilar kuni), turli xildagi konkurslar o’tkaziladi.
Oilada jismoniy tarbiya uy sharoitida, dars tayyorlash paytidagi fizkulptura minutlari, jismoniy tarbiyadan uyga berilgan vazifalarni bajarish, sport xarakteridagi mustaqil mashg’ulotlar, oilaviy sayohatlar va jismoniy mashqlar bilan oilaviy shug’ullanish mushg’ulotlari, o’yinlar, trenirovkalar sifatida uyushtiriladi.
13.2. O’rta maxsus kasb-hunar kollejlari, litseylar umumtaolim maktablarining o’quvchi yoshlarini harakatga o’rgatishning etaplari, jismoniy sifatlarining rivojlantirish, taolim jarayonining tamoillaridan foydalanish.
Maktab yoshi harakatga o’rgatish uchun eng qulay yoshdir. Xuddi mana shu yillarda bolalar yuqori egiluvchanlikga, kuchli va tez nerv qo’zg’olishiga ega bo’ladilar va shunga ko’ra harakat-larning shartli reflekslarini yengil hosil bo’lishi bilan ajralib turadilar. 14-15 yoshda harakat analizatorlarining rivojlanganligi meoyoriga yetadi. Maktabni tugallash davriga kelib o’quvchilar xilma-xil darajadagi harakat malakalariga ega bo’ladilar. Bu o’z navbatida jismoniy mashqlarni, mehnat fao-liyatida va ijtimoiy hayotda, turmushda, o’zlarining sog’ligini mustahkamlashga, jismoniy tayyorgarlikni oshirishga qo’llay oladilar.
Harakatga o’rgatish shug’ullanuvchini jismoniy rivojlangan-ligi va jismoniy tayyorgarligi hamda jismoniy sifatlarining rivojlanganligi darajasiga qarab amalga oshiriladi.
Katta, o’rta, kichik yoshdagi o’quvchilarni harakatga o’rga-tishda uslubiy tamoillarni qo’llashga alohida eotibor beriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |