Nayza uloqtirish

Nayza uloqtirish

Jumaniyazov Muhammad

Nayza uloqtirish texnikasi.

• Nayza uloqtirish yugurib borayotib, nayza ko’targan qo’lni orqaga cho’zish va nayza uloqtirishdan iborat. Musobaqa qoidasiga binoan nayzani istalgan uzoqlikdan yugurib kelib uloqtirish ham, yoki bir joyda turib nayzani aylanib uloqtirish ham ruxsat etiladi; uni faqat o’ramdan (kanop o’ralgan joydan) ushlash kerak. Nayzalar metalldan yoki yog’ochdan bo’lishi mumkin. YOg’och nayza uchiga metall uchlik qilinadi. Ularning og’irlik markazi o’ramasida bo’ladi. Uloqtirish uzunligi yugurib kelib nayza uloqtirilgan joydagi qiyshiq chiziqli plankaning ichki qirg’og’idan boshlab, to nayzaning uchi tushgan joygacha o’lchanadi. Uloqtirish uzoqligi nayzaning dastlabki uchib chiqish tezligi va to’g’ri uchishiga (ya’ni uchib chiqish burchagi va holatiga) bog’liqdir. Nayza uloqtirishda yugurib kelish shuning uchun kerakki, u oxirgi kuch berish boshlanishigacha, uloqtiruvchi harakatining tezligini hosil qilib beradi. Eng yaxshi nayza uloqtiruvchilarning yugurib kelish uzunligi 27-30 m gacha etadi va hatto undan ham ortiqroq bo’ladi. Nayza uloqtiruvchi ayollarda esa yugurib kelish odatda qisqaroq bo’ladi (23-26 m). Yugurib kelishning dastlabki, nayzani uzoqlashtirishning boshlanishigacha bo’lgan qismi 15-17 m dan iborat bo’lib, bu masofa 10-12 qadamda bosib o’tiladi. Ko’pchilik eng kuchli nayza uloqtiruvchilar uloqtirish va tormozlashni nayzani uzoqlashtirish (qo’lni orqaga to’g’rilab, nayzani mumkin qadar orqaga olib borish) 9 m dan boshlab (ayollar), 12 m gacha (erkaklar) bo’lgan masofada bajaradilar.

Nayza ushlash.

• Nayza ushlashning asosan ikki usuli bor. Birinchi usulda nayza o’ramasi o’rta va bosh barmoq bilan mahkam tutamlab ushlanadi. O’rta barmoq nayzani ko’ndalang siqib, o’ramaning ketingi qismiga tiralib turadi. Bosh barmoq yuz tomoni bilan o’ramga yoki uning orqasiga mahkam yopishib turadi, erkin cho’zilgan ko’rsatkich barmoq nayzaning ikkinchi tomonidan qiyaroq ushlab turadi. Nomsiz barmoq va jimjiloq esa o’ram ustida erkin, uncha yopishmagan holda yotadi.
• Nayza bosh va o’rta barmoqdan chiqarib yuboriladi, shuning uchun ham bu barmoqlar nayzani mahkam ushlab turishi kerak. Qolgan barmoqlar esa nayzani uzoqlashtirish va uloqtirishda uni kerakli yo’nalishga qaratib ushlashga yordam beradilar.