Маoлумотнома

Ўйиннинг моъиятини ўрганишнинг нисбатан переспектив йўналиши усулиятлаштириш назариясиҳисобланади. Шунга мувофиқ, ўйинлар инсоннинг олдиндан белгиланганҳаётий шароитда ишлаб чиқарган ўзининг юриш-туриши, хулқи чегарасидан чиқмайдиган ўзига хос элементларнинг моделидир (Н.И. Понамарев). Ўйинда шартли равишда бутун бирҳаётий ситуация ўз ифодасини топиши мумкин (масалан, ўйинларда тақлид қилиш), инсонҳаракат фаолитининг айримлари турмуш, меънат, мудофаа фаолияти характеридагиҳаракатлар бўлиб, уларда асосан одамлар орасидаги ўзаро муносабат моделининг мавжудлилиги ётади. Ўйин тарихан вужудга келган жамиятҳодисаси бўлиб, одамларнингҳарбий ва меънат фаолияти асосида пайдо бўлган ва у инсонҳаётининг моддий ва ижтимоий шароитлари билан белгиланади. Ўйинҳаётий реалликни акс эттиради ва бир вақтнинг ўзида ўзининг соф шартли қонун-ларига бўйсунади. У бизни ўраб олган борлиқни ўзгартиришни назарда тутмайди, лекин инсонни ижодий меънатга тайёрловчи шарт сифатида инсон маданиятининг муъим манбаи ролини ўйнайди. Шунга боғлиқҳолда ўйин қуйидаги хизматларни бажаради: тайёрлов (инсонни жисмоний ва руъий кучларини такомиллаштириш, социал фаоллик ва ижодкорлики тарбия-лайди) ва кўнгил очиш, муносабатларини, шунингдек, уларни ўраб олган муъит орасидаги муносабатларни шакллантиради. Бу каби асосий хизматлар ўйинларнинг йўналиши ва мазмунини белгилайди.
Жисмоний тарбиядаги барча ўйинларнинг асосий мазму-нини инсонни жисмоний камолотга эриштиришга имконият яратувчиҳаракат фаолиятлари ташкил этади. Ўйинларҳамда гимнастика, спорт, туризмдаги фарқни кўпҳолда шартли деб тан олишимиз лозим, бу шартлар турларнинг ривожланиш меoёрига кўра янада яққол кўринади. Ўйинга конкретҳаракат фаоли-ятлари тизими деб қараш зарур, улар белгиланган қоидалар рамкасида бажарилади ва метод сифатида жисмоний машқ характерига қарамай, турлича педагогик вазифаларниҳал этиши мумкин.
Ўйинлар усулият тарзида фақат умумий қабул қилинганларидек амалга оширилмайди. Ўйин усулияти воситалари ва уларнинг шаклига кўра расмий ўйинларга нисбатан деярли кенг тушунча саналади. Масалан, ўйин усулияти асосида дарснингҳамма қисмларини ўйинларсиз ўтказиш мумкин (тоққа саёъат ўйини). Мувозанат сақлаш машқини бажараётиб тўсиқлардан ошиши ёки чуқурликлар устидан ўтиш тарзидаги ўйинлардн фойдаланиш мумкин.