Маoлумотнома

Куч имконияти кичик ёшдагиларда унчалик баланд эмас. С.И. Галpперин тажрибаси натижаси 7-8 ёшдаги болалар қўли билан 2,5 кг кучга эга эканлигини кўрсатади. Қизларда эса бу сифат анчалик суст ривожлангандир. Уларни тезлик сарф қиладиган машқлар билан кўп банд қилмаслик керак. I-II синфларда жисмоний машқлар асосан жиъозсиз бажарилади. III-IV синфларда эса нисбатан озгина юк кўтариб бажарадиган машқлар танланди. Резина тўплар, гимнастика таёқлари, енгил отиш билан бажариладиган машқлар қўлланилади. I-II синф-ларда асосан танани тўғри тутиш учун қорин, кўкрак, бел ёнбош мускулларини ривожлантиришга асосий эoтиборни қаратиш керак, чунки уларда танани тўғри тута билиш малакаси яхши ривожланмаган бўлади.
Ўрта мактаб ёшдагиларда кучни яхши ривожланган экан-лигини кўриш мумкин. Мускуллар аста-секинлик билан статик ишлар бажаришга мослаша бошлайди. Қўл мускуллари, елка мускуллари кучи яхши ривожлана бошлайди. Спорт жиъозларида бажариладиган машқларҳам қўл келади.
14-15 ёшдаги қизларда жисмоний ривожланиш хамда жисмоний сифатлардан кучни ривожланиши болаларга нисбатан орқада қолиши кузатилади.
Куч узоқ вақт давом этмайдиган, ўз кучи билан бажариладиган, тезлик-кучи сарф қилувчи интенсив машқлар билан, 5-6 синфларда 1-2 килограммли чарм тўпларни ирғитиш, илиш, канатга тирмашиб чиқиш, оғирлиги 2-3 кг келадиган тўпларни улоқтиришдек машқлар билан ривожлантирилади; 7-8 синфларда шу машқлар тезлик-куч билан бажарилиши орқали, индивидуал хусусиятниҳисобга олиб, организмга тушадиган жисмоний юкни ортиши орқали амалга оширилади.
Юқори синф ўқувчиларида эса оғир юк ташиш, кўтариш, узунликка, баландликга сакраш, улоқтириш, тортишмачоқ ўйин-лари, кураш элементларини ўрганиш ва бошқа қатор жисмоний машқлар билан ривожлантирилади. Куч сифатини ривожлан-тириш эътиётликни талаб қилади. Чунки ёш организмгаҳали балоғатга етмай туриб бу машқларни яхши бажариш учун имконият кам бўлади.
Чидамлилик I-II синф ўқувчиларида энергия сарф қилиб бажариладиган жисмоний машқларни бажаришни узоқроқ давом эттириш орқали тарбияланади.ҳаракатли ўйинларни ўйнашҳам бундан мустасно эмас. Ёши улғайган сари бу сифатҳам табиий ривожланиб боради. Болаларда қизларга нисбатан бу сифат унчалик яхши ривожланмайди. Ўсмирларда чидамлилик 300-400 метрга югуришни юриш билан алмаштириб ёки ўша масофани бир хил белгиланган сурoатда югуриш (белгиланган вақт ичида маoлум масофани босиб ўтиш)лар ёки велосипедда юриш, сузиш каби машқлар орқали ривожлантириш тавсия қилинади.
VII-IX синфлардаҳам шу машқлар тезликни ортириб бажариш орқали бажарилади.ҳаракатли ўйинлар, спорт ўйинлари юқори синфларда бу сифатни ривожлантириш учун восита бўлади.
Эгилувчанлик. Бу сифатни ривожлантиришга энг қулай ёш кичик мактаб ёшидир. Бунда мускуллар, бўғинларҳаракати катта ёшдагиларга нисбатан яхши бўлади. Шунинг учунҳам бу ёшдагилардаҳаракатли ўйинлар орқали эгилувчанликни ривож-лантириш мумкин.
Ўсмирларда бу хусусият кичик ёшдагиларга нисбатан сусайган бўлади. Шунинг учун буларга жисмоний тарбия дарсларида эгилувчанликни ривожлантирувчи жисмоний машқ-лар кўпроқ берилиши керак бўлади. Уларга машқлар беришда эътиётлик зарур, чунки улар машқ аъамиятини билмай мускул-ларни керагидан ортиқча зўриқтириш орқали уларни чўзиб қўйиши мумкин. Бу эса жароъатланиш ва бошқаларга олиб келади.
Катта мактаб ёшдагиларга иложи борича кўпроқ эгилув-чанликни ривожлантирувчи машғулотлар ташкиллаш лозим бўлади.