|
Key words:
reproductive age, pregnant women, varicose veins, varicose veins, fetus.
Резюме:
одним из наиболее распростроненных экстрагенитальных заболеваний женщин
репродуктивного возраста является варикозная болезнь частота встречаемости которой при
беременности составляет 40-95%. Другим потенциальным опасным осложнением варикозная
болезнь во время беременности и послеродовом периоде являются тромбоэмболические
осложнения, частота встречаемости составляет 2,1-18,2%. В статье представлены
особенности клиники и диагностики варикозной болезни у беременных, описание клинической
картины и диагностики.
Ключевые слова:
репродуктивный возраст, беременные женщины, варикозная болезнь,
варикозное расширение вен, плод.
Долзарблиги.
Туғиш ёшидаги аёлларнинг энг кўп учрайдиган экстрагенитал
касалликларидан бири бу варикоз кенгайиши бўлиб, ҳомиладорлик пайтида касаллик 40-95%
ни ташкил қилади [1, 2]. 50-96% аёлларда веналарнинг варикоз ўзгариши биринчи навбатда
ҳомиладорлик пайтида рўй беради [1, 3]. Репродуктив ёшдаги уч ёки ундан ортиқ ҳомиладор
бўлган 67,2% аеддарда учрайди [4]. Баъзи тадқиқотчиларнинг фикрига кўра, қон томирлари
билан бир вақтда, ҳомиладорликнинг турли хил асоратларининг частотаси 2,6 дан 7,2 мартага
кўпаяди; улар орасида фетоплацентар етишмовчилик, ҳомиланинг сурункали хомила
гипоксияси, гестоз, плацента бирикмаси аномалиялари ва киндик ичак тутилиши кўпроқ
учрайди [1, 3]. Ҳомиладорлик даврида ва туғруқдан кейинги даврда варикоз кенгайишининг яна
бир потенциал хавфли асорати тромбоэмболик асоратлар бўлиб, уларнинг частотаси 2,1-18,2%
ни ташкил қилади [5].
Тадқиқот мақсади: варикоз касаллиги бўлган аёлларда ҳомиладорлик жараёни ва
натижаларини ўрганиш.
Тадқиқот усуллари. Тадқиқот Aндижон шаҳридаги 2-сонли шаҳар туғруқхонасида 2018
йилдан 2020 йилгача туғруқхонада ётган 30 нафар аёлнинг ҳомиладорлиги кечиши ва
натижаларини таҳлил қилишга асосланган. Барча беморлар 2 та клиник гуруҳга бўлинган.
Aсосий гуруҳга томирларни варикоз кенгайиши билан оғриган 15 ҳомиладор аёл кирган.
Назорат гуруҳи ушбу патологиясиз 15 аёлдан иборат аёллар олинган. Иккала гуруҳ ҳам ёши ва
ҳомиладорлик даври бўйича таққосланадиган. Иккала гуруҳдаги аёлларнинг ўртача ёши 27,2 ±
3,1 ёшни ташкил этган. Гуруҳлардан четлатиш мезонлари преэклампси ва хамрох оғир
экстрагенитал касалликлари бор хомиладорлар.
61
СЕАР клиник таснифига кўра, асосий гуруҳнинг 9-та касалида III (C3) клиник даража,
иккинчисида эса IV (C4) сурункали веноз етишмовчилиги бўлган. 70,8% аёлларда вена
томирларининг вулва ва қин веналарининг комбинацияланган варикоз кенгайиши учраган.
Катта вена томирлари магистралининг ажратилган катталашиши 12,5% ҳомиладор аёлларда ва
тос веноз тиқилиши синдроми, катта вена томири ва ташқи жинсий аъзолар томирларининг
кенгайиши - 3 та (16,7%) ҳолатда кузатилган.
Барча беморлар умумий клиник, гинекологик ва ангиологик текширувлардан ўтказилди.
Бундан ташқари, репродуктив органлар, ҳомила, пастки екстремиталарнинг веноз тизими ва тос
аъзолари ултратовуш текшируви ўтказилди, шунингдек она-плацента-ҳомила тизимидаги
артериал қон айланиши.
Маълумотлар Статистик 6.0 дастури ёрдамида статистик ишлов берилди. Маълумотлар
ўртача (М) ва стандарт оғиш (м) сифатида тақдим етилади. Натижалар п <0.05 да статистик
жиҳатдан аҳамиятли ҳисобланади.
Натижалар ва мунозара: ҳомиладорлик ўсиб бориши билан варикоз томирларининг
клиник кўринишлари ўсди. ЖБнинг асосий клиник белгиларидан бири бўлган екстремал ва
ташқи жинсий органларнинг шишиши бизнинг кузатувларимизда барча ҳолатларда қайд
етилган.
Ҳомиладорликнинг биринчи уч ойида асосий гуруҳнинг 79,2% беморлари перинеумдаги
қичишиш, оғирлик ҳисси ва ёрилиш оғриғидан шикоят қилишди, бу эса тос веналари тиқилиши
натижасида юзага келди. Иккинчи уч ойилиги охирида ушбу гуруҳдаги 41,7% ҳомиладор
аёлларда дизурик бузилишлар бўлган, назорат гуруҳидаги беморларда эса бундай ҳодисалар
фақат 8,3% ҳолатда бўлган. Ушбу бузилишларнинг сабаби ҳомиладорликнинг ривожланиши
туфайли тос аъзоларида веноз стазнинг кучайиши бўлган. Фетопласентал-хомилалик қон оқими
ва плацента етишмовчилигининг бузилишининг сабабларидан бири бу веноз эндотелиал
дисфункция. Шундай қилиб, асосий гуруҳдаги беморларда плацента етишмовчилигининг
частотаси (н = 7; 46,6%) варикоз томирлари бўлмаган ҳомиладор аёлларга қараганда юқори (н =
1; 8,3%). Плацента етишмовчилигининг диагностикаси ҳомиланинг ўсиши ва ривожланишини
клиник усуллар билан ҳам, ултратовушли биометриядан фойдаланган ҳолда ва плацентанинг
ҳолатини аниқлашга асосланган.
Бундан ташқари, тадқиқот таҳдид қилинган аборт белгилари жиҳатидан сезиларли фарқни
аниқлади. Aсосий гуруҳдаги беморларда 58,3% ҳолатда, назорат гуруҳида эса фақат 8,3%
ҳолатда қайд этилган (п = 0,07). Варикоз томирлари бўлган ҳомиладор аёлларда 25%
ҳолатларда она-плацента-ҳомила тизимида қон айланишининг бузилиши 1а-б ва 2 даража
аниқланди, бу ҳомиланинг гипоксияси ва интранатал ўсишнинг сустлашишига сабаб бўлди.
Aксинча, назорат гуруҳидаги беморларда ҳомиладорликнинг бу асоратлари қайд этилмаган (п =
0,06).
Шунингдек, полиҳидрамниоз частотасида статистик жиҳатдан муҳим фарқни топдик.
Шундай қилиб, асосий гуруҳда полиҳидрамниоз 5 (33,3%) аёлда, ҳомиладор аёлларда эса
назорат гуруҳида фақат 8,3% ҳолатда ташхис қўйилган (п = 0,07). Иккала гуруҳдаги 16,7%
беморда гестознинг шишган варианти кузатилган (ҳомиладорлик пайтида шиш ва протеинурия,
аммо гипертензиясиз). Бундай асоратларнинг мумкин бўлган сабаби, бизнинг фикримизча,
плацента етишмовчилиги мавжуд бўлганда томирлар эндотелиясининг дисфункцияси бўлган.
Бизнинг кузатувларимизда плацента етишмовчилигининг частотаси ва варикоз кенгайган
аёлларда ҳомилани тушиш хавфи мос равишда 50% ва 58,3% ҳолларда қайд этилган. Шу
муносабат билан, плацента етишмовчилигини аниқлаш учун варикоз кенгайган ҳомиладор
аёлларни олдиндан текширишни ўтказиш мақсадга мувофиқдир, бу ҳомиланинг сақлаб
қолиниши ўз вақтида тузатилишига боғлиқ. Г.Б.Безносченконинг ва бошқ. (2016) сўзларига
кўра варикоз кенгайган ҳомиладор аёлларда ҳомиладорликнинг тўхтатилиши хавфи,
гипертония ва сийдик чиқариш тизимининг патологияси каби ҳомиладорлик асоратлари
частотасининг сезиларли даражада кўпайиши қайд этилган. Шу билан бирга, муаллифлар
варикоз касаллиги билан касалланган ҳомиладор аёлларда ҳомиладорлик асоратлари частотаси
62
ва оғирлиги сурункали веноз етишмовчилик борлиги ва оғирлигига боғлиқлигини
исботлайдилар.
Ҳомиладорлик пайтида гормонал мувозанат, пастки оёқларда ва тос аъзоларида веноз
стази, шунингдек томирларнинг экстравазал сиқилиши туфайли тромбоэмболик асоратлар сони
10% гача кўтарилади [3]. Гарчи биз текширган беморлар орасида бундай асорат бўлмаган бўлса
ҳам, биз ушбу йўналишда профилактика тадбирларини ўтказишни ҳали ҳам мажбурий
хисобладик.
Хулоса:
Тадқиқот натижалари шу билан тасдиқланадики, варикоз кенгайиши томирлар
ҳомиладорлик
асоратлари
частотасининг
кўпайишига,
плацента
етишмовчилиги,
ҳомиладорликнинг тўхтатилиш таҳдидига, интранатал ўсиш сустлигига олиб келади. Бу ўз
вақтида ҳар томонлама ушбу патологияни тузатишни талаб этади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
