Мақола ва тезислар номи

Манба:
Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитаси расмий сайтидан 
олинди. https://www.stat.uz/ 
Аҳоли ўлими
- Демографик муаммолар яна бири аҳоли ўлими, ҳозирги даврда дунё 
бўйича аҳоли ўлим кўрсаткичлари Осиё, Африка, Америка, Океания каби ҳудудларда 
пасайиб, Европа ҳудудида эса, ортиб бораётганлиги кузатилади. Шу билан бир навбатта 
сайёрамиз аҳолиси ўлим жараёни ХХ асрниинг иккинчи ярми ХХI аср бошларида 2-2,5 
мартага камайган. 2020 йил ҳолатига кўра Ўзбекистонда 74,6 минг ўлим ҳолати кузатилди, 
бунда гўдаклар ўлими кўрсаткичи юқори.
Қуйидаги ўлим коеффитциенти жадвалини тахлил қиладиган бўлсак аҳоли ўлими 
Тошкент шаҳри, Тошкент вилояти, Бухоро, Фарғона, Наманган каби (2020 йил ҳолати) 
вилоятларда юқори кўрсатгичга эга, ушбу рақамлар юқори бўлишига турли хил омиллар, 
бахтсиз ҳодисалар таъсири катта бўлмоқда, бу еса табиий ўсишга салбий таъсир кўрсатади. 
статистик маълумотлардан маълумки ўлим кўрсаткичи 2009 йилдан 2020 йилга келиб 0,3% 
га ортган. Аҳолининг ўлим кўрсаткичи бўйича Қашқадарё, Жиззах, Сурхондарё, Сирдарё, 
Самарқанд вилоятлари паст кўрсаткичга эга. 
2-жадвал 
Ўзбекистон Республикаси ўлим коеффициенти – жами (йилда; 1000 аҳолига 
нисбатан, промилле) 
Ҳудудлар 
2009 
2010 2011 
201
2 
2013 
201
4 
201
5 
201
6 
201
7 
201
8 
201
9 
202
0 
Ўзбекистон 
Республикаси 
4,8 
4,8 
4,9 
4,9 
4,8 
4,9 
4,9 
4,9 
5,0 
4,7 
4,6 
5,1 
Қорақалпоғисто
н Рес.
 
5,0 
5,0 
4,9 
4,8 
4,7 
4,7 
4,6 
4,7 
4,7 
4,6 
4,5 
4,8 
Андижон 
4,8 
4,9 
5,2 
5,2 
5,1 
5,1 
5,2 
5,1 
5,4 
5,1 
4,7 
5,0 
Бухоро 
4,3 
4,4 
4,4 
4,4 
4,4 
4,4 
4,4 
4,4 
4,5 
4,2 
4,4 
5,2 

---

506 
Жиззах 
4,1 
3,8 
3,9 
4,0 
4,0 
4,1 
4,2 
4,2 
4,4 
4,2 
4,0 
4,3 
Қашқадарё 
3,9 
3,8 
4,0 
3,9 
3,9 
4,1 
4,0 
4,1 
4,2 
4,1 
3,9 
4,2 
Навоий 
4,7 
4,6 
4,7 
4,7 
4,6 
4,6 
4,5 
4,7 
4,7 
4,3 
4,4 
5,0 
Наманган 
4,3 
4,5 
4,7 
4,7 
4,6 
4,7 
4,7 
4,7 
4,9 
4,5 
4,5 
4,8 
Самарқанд 
4,4 
4,4 
4,4 
4,5 
4,5 
4,4 
4,5 
4,5 
4,5 
4,3 
4,3 
4,7 
Сурхондарё 
3,9 
3,9 
4,1 
4,2 
4,2 
4,2 
4,1 
4,3 
4,6 
4,2 
4,1 
4,5 
Сирдарё 
4,8 
4,8 
4,7 
4,9 
4,8 
4,8 
4,8 
5,0 
5,0 
4,6 
4,6 
4,6 
Тошкент
5,7 
5,8 
5,8 
6,0 
5,8 
5,9 
5,9 
5,8 
5,8 
5,7 
5,5 
6,2 
Фарғона 
5,0 
5,0 
5,1 
5,1 
5,0 
5,1 
5,0 
4,8 
5,0 
4,6 
4,6 
4,9 
Хоразм 
4,4 
4,4 
4,4 
4,7 
4,4 
4,6 
4,5 
4,6 
4,6 
4,5 
4,6 
5,1 
Тошкент ш. 
7,2 
7,1 
7,2 
7,0 
6,9 
6,9 
6,9 
6,9 
6,7 
6,3 
6,1 
8,1 
Манба: 
Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитаси расмий сайтидан 
олинди. https://www.stat.uz/  
Аҳоли ўлими жамият ривожланиши давомида қатор ижтимоий-иқтисодий омиллар 
таъсирида содир бўлиб келган. Моддий шарт-шароитларнинг яхшиланиб бориши, ўлим 
ҳолларининг камайишига, акси эса кўпайишига сабаб бўлган. Соғлиқни сақлаш тизимининг 
ривожланиши, аҳолига тиббий хизмат кўрсатиш даражасининг ошиб бориши ҳам ўлимга 
бевосита таъсир кўрсатувчи омиллардан ҳисобланади. 
Европа давлатларида аҳоли ўлим кўрсаткичларининг бир мунча кўтатилишига 
демографик омил, яъни аҳоли таркибида қариялар (60-65 ёш ва ундан юқори) салмоғининг 
ортиб бориши таъсир этмоқда.