Ma’naviyat va iroda

Abdurahim Erkaev


tiya rivojlangan mamlakatlar parlamentini olish mum- kin. Ular o‘z partiyalari dasturlariga amal qiluvchi turli deputatlar frakiiyalaridan iborat. Ammo parlament o‘z xalqi va mamlakatining umumiy manfaatlarini ifoda- laydi, ayni paytda har bir ijtimoiy guru.h va qatlamlar manfaatlarini hisobga olishga intiladi. Deputatlar fraksiyalarida ko‘riladigan masalalar bo‘yicha konsensusga erishadilar, aks holda butun parlament tarqatib yubori- ladi va qayta saylanadi.
O‘z navbatida milliy g‘oya milliy iroda chiniqishiga, rivojlanishiga xizmat qiladi. Uning oliy maqsadlari- ni. mo‘ljallarini va bu yo‘ldagi harakat algoritmini anikdab beradi. Milliy istiqlol g‘oyasi orqali iroda xalqning ma’naviy ildizlari, asriy madaniy merosi va zamonaviy qadriyatlari hamda umuminsoniy qadriyatlar bilan yanada mustahkamroq tugashadi.
Ma’naviyat tufayli iroda mazmunan vatanparvarlik kasb etadi, soxta g‘oyalarga uchmaydi va g‘ayriinsoniy maq- sadlar yo‘liga adashib kirib ketmaydi. Ma’naviyatning asl mohiyatidan ajralib qolgan iroda esa bunday xavfdan xoli bo‘lmaydi. CHunki irodaga xos ma’lum darajadagi irratsi- onalizm, qat’iyat, har qanday to‘siqni engib maqsad sari intilish, agar ma’naviy mezonlar unutilsa, vosita tan- lashda adashib ketishga olib kelishi mumkin. Maqsad vo- sitani har doim ham oqlamasligini irodaga ma’naviyat- ning insonparvarlik me’yorlari eslatib turadi.
Xulosa qilib aytganda. irodasiz ma’naviyat kemtik, notugal va amaliy jihatdan zaifdir. Ma’naviyatsiz iro- da esa stixiyali, ko‘r-basir, ziddiyatli va xavfli ijti- moiy energiya, kuch darajasida qolib ketadi. Uning yara- tuvchilpk salohiyati past bo‘ladi.