Ma’mur qahhorov

nominalizm 
va 

---

realizm
o‘rtasidagi qizg‘in baxs – munozaradan tug’ilgan, desak aslo 
mubolaga bo‘lmaydi. Realistlar «xudo», «rux» kabi umumiy 
tushunchalar buyumlarga bog‘lik bo‘lmagan xolda real mavjudligini 
e’tirof etadilar. Yakka narsalar iloxiy moxiyatning namoyon 
bo‘lishidan, umumiylikning, «xudo» tushunchasining namoyon 
bo‘lishidan iborat. Masalan, 
Anselm Kenterberiyskiy
(1039-1109) 
«Monopoliya» va «Prologion» asarlarida yuqoridagi g‘oyalarni 
mantiqiy muloxazalar yordamida asoslashga urinib, «hamma 
narsaning sababchisi bo‘lishi kerak, binobarin, jamiyki iloxiy 
ne’matlarning sababchisi bor, u xudo», degan, ikkinchidan eng oliy, 
komil moxiyat bo‘lmasa, narsalar olami bu qadar mukammal 
bo‘lmas edi. Binobarin, oliy reallik bo‘lmish xudo mavjud. Moddiy 
olamdagi barcha narsalar shu umumiy moxiyatdan kelib chiqqan. 
«Tabiatdagi turli-tumanlik xudoning ijodkorlik qudrati ifodasidir». 
Realistlarga qarama-qarshi turgan nominalistlarning fikricha, 
umumiy – universaliylik yakka narsalarsiz mavjud emas. Umumiy 
tushunchalar yakka buyumlarning nomlarigina, xolos. Lotinchadan 
tarjimada «nomina» - «nom» degan ma’noni beradi. Nominalizmning 
taniqli namoyondalaridan 
Ioann Rostselin
(1050-1112) ning 
ta’kidlashicha, umumiy tushunchalar narsalarni belgilash u yoqda 
tursin, umuman mavjud emas. Umumiy tushunchalar yakka-yakka 
tarzda mavjud narsalarni umumlashtirib beruvchi nomdangina 
iborat. Dunyoda yakka narsalardan boshqa xech nima yo‘q. 
Mazkur falsafiy munozarada, shuningdek,