Ma’mur qahhorov

Ma’mur Qahhorov


Falsafa
Pedagogika oliy o‘quv yurtlari

bakalavriat bosqichi talabalari uchun

o‘qov qo‘llanma

TULDIRILGAN 2-NASHRI

Qo‘qon-2009

Taqrizchilar:

Ichki taqriz : Q. M. Tursunov,f.f.d., professor (QDPI) Tashqi taqriz: A.Egamnazarov ( Far DU)

1-mavzu

Falsafa fanining predmeti,

muammolar doirasi va vazifalari
I. Dunyoqarash, uning ijtimoiy-tarixiy mohiyati va tiplari. Ma’lumki, inson – ongli mavjudot. U er yo‘zida paydo bo‘libdiki, “Borliq nima? Uning asosida nima yotadi? Inson nima? Inson hayotining ma’nosi nimada?” kabi boshi ham, oxiri ham yoq jumboqli savollarga tinimsiz javob izlaydi. Bu savollar ustida bosh qotirish va tegishli javoblar topish uchun esa borliqni, o‘zlikni teran anglash, fikr yuritish, atrof-olamga tegishlicha munosabat bildirishga imkon beruvchi muayan tasavvurlar va qarashlar sohibi bo‘lish lozim. Dunyoqarash – bu insonning borliq va o‘zligi haqidagi bilimlari, tasavvurlari, his-tuyg‘u va kechinmalari yig‘indisidir. Inson jamiyatdagi o‘z o‘rnini, boshqa odamlarga munosabatini, o‘z qadriyatlarini, dunyoqarashidan kelib chiqib belgilaydi.

Dunyoqarashning ob’ekti va sub’ekti bor. Dunyoqarashning ob’ekti bu – atrof borliq, sub’ekti esa odam, turli ijtimoiy guruhlar va muassasalardir. Dunyoqarash ijtimoiy sub’ektlariga ko‘ra ikki turga bo‘linadi: 1. Alohida olingan bir shaxsning bilimlari, ko‘nikmalari, malakasi, his-tuyg‘ularini ifodalovchi individual dunoyqarash. 2. Turli ijtimoiy guruhlar va tashkilotlar, masalan, xalq, millat, sinf, ijtimoiy guruh, partiya, harakat, davlat, jamiyatga xos bo‘lgan ijtimoiy dunyoqarash.

Individual dunoyqarash odam tug‘ilganidan boshlab hayot faoliyati davomida shakllana boradi, shaxs sifatida kamol topganda takomiliga etadi. Shaxs dunyoqarashi kundalik borliqning oddiy hissiy va aqliy in’kosidan hosila tuyg‘ular, kechinmalar, tasavvurlardan tortib hayotiy malaka va ko‘nikmalar, ishonch va e’tiqodlardan, niyat va maqsadlar, ideallardan tarkib topadi.