Mamleketimizde avtomobilsazliqtiń rawajlanıw basqıshlari

Differentsialnıń islewi
Avtomobil tegis jolda tuwrı jóneliste háreketlanganda shep hám oń jetekshi dóńgelekler birdey múyesh tezlik menen aylanadı. Sol múyesh tezlik menen differentsial korpusı da aylanadı. Satellitlar óz o'qi átirapında aylanbaydı. Búklem waqtında mısalı, shep tárepke, oń tárep degi jetekshi dóngelek differentsial korpusına salıstırǵanda tezirek aylanadı, shep jetekshi dóngelek bolsa astelew aylanadı. Shap jetekshi dóngelek qansha múyesh tezlikke kem aylansa, oń tárepdegi jetektn dóngelek sonsha múyesh tezlikke artıqlaw aylanadı. Lekin jetekshi dóńgelekler múyesh tezliginiń jıyındısı bolsa ózgermeydi.
Eger jetekshi dóńgeleklerden biri toqtap tursa, ekinshisi differentsial korpusına salıstırǵanda eki ret tez aylanadı.

Yarım oqlar.

Differentsialdan jetekshi dóńgeleklerge burawshı moment yarım oqlar dep atalǵan vallar arqalı uzatıladı. Zamanagóy avtomobillerde tiykarınan eki túrdegi yarım oqlardan paydalanılǵan. Yarım oqlardıń sırtqı úshleri dóngelek gupchagiga flanets yamasa shlits járdeminde jalǵanadı. Ishki úshleri bolsa kópshilik avtomobillerde differentsialdagi yarım kósher shesternyasi menen shlits járdeminde biriktiriladi.

Yarım oqlarninıń sxeması :
a yarım yuksizlantirilgan;
b tolıq yuksizlantirilgan;
v 3/4 bólekke yuksizlantirilgan.
Vizual materiallar.

Aspalardıń túrleri
Júriw bólegi pútkil avtomobil negizi esaplanadı. Barlıq basqa sistemalardıń agregatlari, áyne oǵan bekkemlenedi. Júriw bólegi de avtomobildiń sırtqı kórinisin, da onıń funktsional tiyisliligin belgileydi. Júriw bólegine: aspalar, dóńgelekler hám avtomobildiń raması yamasa kuzovi kiredi. Yo'naltiruvchi bóleginiń túrine qaray, aspalar ǵárezsiz hám arnamıstaqil túrlerge bólinedi.
Ǵárezsiz osmada hár bir dóngelek basqa dóngelekten biyǵárez júredi. Ǵárezsiz aspa konstruktsiyasiga kóre quramalılaw, biraq ol avtomobil salonida qolaylılaw sharayatlardı hám de dóngelektiń jol menen turaqlı baylanısın támiyinlep beredi. Ǵárezsiz aspalarda shep hám oń dóńgelekler bir biri menen baylanıspaǵan boladı. Avtomobildiń shep yamasa oń dóńgeleklerine jol tegis emesliklerinen tásir etken dúmpish oń yamasa shep dóńgeleklerge uzatılmaydı. Zamanagóy avtomobiller " Spark", " Lasetti", " Damas", " Tiko", " Neksiya" larnıń old aspaları ǵárezsiz aspalarǵa mısal boladı.
Arnamıstaqil aspalarda eki dóngelek ózara baylanısqan boladı. Bir dóngelek dóńiska shıqsa, qattı kósher esabına ekinshi dóngelek de tásirlenedi. Shap hám oń dóńgelekler bir biri menen baylanısqan bolıp, shep yamasa oń dóńgeleklerge jol tegis emesliklerinen tásir etken dúmpish oń yamasa shep dóńgeleklerge uzatıladı. Tiykarınan musallat tasıwshı " GAZ", " ZIL" sıyaqlı avtotransport qurallarınıń hám avtobuslarnıń aldınǵı hám ketingi aspaları arnamıstaqil aspalarǵa mısal boladı.