Mamleketimizde avtomobilsazliqtiń rawajlanıw basqıshlari

Wazıypası : blokda isigan suyıqlıqtıń ıssılıǵın sırtqı ortalıqqa tarqatıw ushın xızmet etedi
Radiator qaqpaǵı:
a puw qaqpaqı ashıq, hawa qaqpaqı yopik;
bhawa qaqpaqı ashıq, puw qaqpaqı jabıq ;
1hawa qaqpaqınıń prujinasi; 2hawa qaqpaqı ; 3puw qaqpaqınıń qistirmasi; 4 puw qaqpaqınıń prujinasi; 5radiator tamaqı.

Suyıqlıq nasosı hám samallatqısh :
1samallatqısh shkivinıń gubchagi; 2samallatqısh ;
3shkiv; 4nasos korpusı ;
5párik korpusı ; 6 párik; 7qısıwshı salnik.

Samallatqısh wazıypası : radiator ózeginen ótip atırǵan hawa aǵımın jedellashtirib, odan ıssılıqtıń sırtqı ortalıqqa tarqalıwın tezlestiriw ushın xızmet etedi.
Gidravlik yuritmali samallatqıshdıń gidromuftasi


Termostatlardıń sxemaları :
suyıqlıq termostatı ; bqattı toldırgichli termostat ; I hám Ivtermostatlar ashıq ; II hám III termostatlar jabıq ; 1suw nasosınıń korpusı ; 2suyıqlıq balloni; 3 hám 13shtoklar; 4qistirma; 5 hám 15termostatlardıń qaqpaqları ; 6 hám 16 qaynoq suyıqlıqtı shıǵarıw patrubkalari; 7 hám 18termostatlardıń korpusları ; 8kronshteyn ; 9 termostat balloni; 10 qattı qospa ; 11diafragma ; 12yo'naltiruvchi vtulka; 14 qaytarǵısh prujinasi; 17qaqpaq koromislosi; 19 bufer; 20 kirgiziw ótkeriwshii.
Vizual materiallar.

Maylaw sistemasınıń wazıypası.

Wazıypası : maylaw sisteması dvigatel' detallarinıń ishqalanuvchi ústlerine jetkilikli muǵdarda may jetkiziw menen olardaǵı súykelisiwdi hám jeyilishni kemeytiw wazıypasın atqaradı. Sonıń menen birge ishqalanuvchi ústlerdi bólekan sovitadi hám olarda jeyilishdan payda bolǵan metal bóleksheleri menen birge may qurımların yuvadi, keyininen karter tubidagi pataslanǵan maylardı filtrleydi.

Maylaw sistemasınıń ápiwayı sxeması :
1mayin filtr; 2termometr; 3may radiatori; 4saqlaǵısh qaqpaqı ; 5súmek; 6 may qabıllaǵısh ; 7may nasosı ; 8reduktsion qaqpaq ; 9 ótkeriw qaqpaqı ; 10 turpayı filtr; 11manometr; 12tiykarǵı may kanalı ; 13tirsekli valnıń ózek moyinleri; 14bólistiriw valinıń moyinleri; 15koromislo o'qi; 16 may satshini ólshewshi; 17may quyılıw tamaqı patrubogi.

Maylaw sistemasınıń islewi
Dvigatel' islegen waqıtta, may nasosı járdeminde may sıpaladi hám fil'trge uzatıladı. Fil'trde tazalanǵan may bolsa tiykarǵı may magistraliga jiberiledi. Ondan may basım astında tirsekli valnıń ózek moyinlerine, bólistiriw valinıń podshipniklariga hám qaqpaqlardıń gidravlik mostlagichlariga uzatıladı. Tirsekli valnıń ózek moyinlerinen may kanallar arqalı shatun moyinlerine uzatıladı. Shatundagi kishkene tesikler arqalı may tsilindrnıń ishki diywallarına shashıratıladı hám bir waqıtta porshenni da sovitadi.
May nasosı poddondagi moyni may qabıllaǵısh arqalı sıpab, fil'tr arqalı maylaw sistemasına uzatadı. Moynıń basımı may nasosındaǵı tishli dóńgeleklerdiń aylanıw chastotasına hám moynıń jabısqaqlıǵına baylanıslı. May basımın shegaralaw ushın may nasssiga parallel ornatılǵan reduktsion qaqpaq xızmet etedi. May basımı kereginen artıp ketkende reduktsion qaqpaq ashıladı hám moynıń bir bólegi sorıw kanalına qaytarıladı, sol waqıtta may basımı azayadı.
Dvigatelde moynıń hámmesin tazalaytuǵın hám tazalaytuǵın elementi kartondan ibarat bolǵan may fil'tri ornatılǵan. Eger fil'tr pataslanıp, may ótiwi qıyınlasıp qalsa, may fil'trdi aylanıp ótip ótkeriw qaqpaqı arqalı tiykarǵı may magistraliga uzatıladı.
Tsilindrlar blokınıń gellegidagi may basımın shegaralaw ushın ol jerge reduktsion qaqpaq ornatılǵan. Tsilindrlar blokınıń gellegida may basımı artıp ketsa, reduktsion qaqpaq ashıladı hám moynıń bir bólegi poddonga oqib túsedi.