Mamlakatimizda sug‘oriladigan yerlar atigi 3 million 300 ming gektar bo‘lib,uni ko‘paytirishning hecham iloji yo‘q. Chunki bizda suv resurslari cheklangan. Aholimiz yesa yildan yilga ko‘payib bormoqda

4.4. Ishlab chiqarishdagi kasalliklar va shikastlanishlar
Shikastlanish (travma) deb (trauma -grekchadan zaxarlanish, shikastlanish) - tashqi ta’sirlar natijasida odam tana a’zolarining yoki terining fiziologik funksiyasining yoki anatomik butunligining buzilishiga aytiladi.
Ishlab chiqarishda shikastlanishlar asosan rahbarlarning topshiritsini bajarishda yoki mehnat vazifasini bajarayotganda ishchilarining biron-bir xavfli ishlab chiqarish faktorining bexosdan ta’siri natijasida sodir bo‘ladi (GOST 12.0.002-80)
Shikastlanishlar ta’sir qilish turiga qarab quyidagilarga bo‘linadi:

1. 
   mexanik (sinish, jarohatlanish, kesib ketishi va boshqalar)
   
2. 
   issiqlik natijasida shikastlanishlar (kuyish, sovuq urishi, issiqlik zarbalari)
   
3. 
   Kimyoviy (kimyoviy ko‘yish, o‘tkir zaxarlanish, bo‘silish).
   
4. 
   Elektdan shikastlanishlar.
   
5. 
   Aralash shikastlanishlar va boshqalar.
   

«Ishlab chiqarish shikastlanishlarini jarohatlanish darajasiga qarab taqsimlanish sxemasi» va «O‘tkir kasb zaxarlanishlaridan jarohatlanish darajasiga qarab taqsimlanish sxemasi» ga binoan va O‘zbekiston Sosliqni saqlash vazirligi tasdiqlagan shikastlanishlar quyidagilarga bo‘linadi.

1. 
   Yengil shikastlanish
   
2. 
   Og‘ir shikastlanish
   
3. 
   O‘limga olib keluvchi shikastlanish
   

Bundan tashqari shikastlanishlar yoppasiga bo‘lishi mumkin (agar ikki va undan ko‘p kishi shikastlansa)
Kasb kasalliklari deb-ishchiga ish jarayonida zararli ishlab chiqarish faktorlarining ta’siri natijasida kelib chiqadigan va ta’sir yo‘qolishi bilan qayta qo‘zsalmaydigan kasalliklarga aytiladi.
Xususiy hollarda kasb zaxarlanishlari kasb kasalliklari hisoblanadi. Kasb zaxarlanishlari asosan o‘tkir va xronik zaharlanishlarga bo‘linadi.
Kasb kasallikliri asosan yetarli shart sharoit bo‘lmagan joylarda uzoq muddat ishlash natijasida kelib chiqadi. Shuning uchun shikastlanishlardan farqli ravishda, kasallikning aniq paydo bo‘lishi vaqtini aniqlash imkoni yo‘q.
Hozirgi ishlab chiqarishdagi kasb kasaliklardan tashqari yana shartli ishlab chiqarish kasalliklari ham mavjud. Bunday kasalliklar oddiy kasalliklardan farq qilmasa, ammo mehnat qilish sharoitlari yomonligi tufayli kasaliklarni keltirib chiqaradi va hatto ishlar ahvolini otsirlashtiradi ham. Masalan, jismoniy mehnat bilan shusullanuvchi kishilar yomon sharoitlarda ishlash natijasida ko‘proq bel osritsi (radikulit), qon tomirlarinining kengayishi, oshqozon yarasi paydo bo‘lishi va shu kabi kasalliklar bilan kasallanishadi. Agar qilayotgan mehnat kishidan ko‘p nerv-psixiologik zo‘riqish talab qilsa, u xolda nevroz, yurak va qon-tomir sistemalari kasalliklari kelib chiqadi.
Shikastlanishlar va kasb kasalliklari jamiyatga juda katta ijtimoiy va moddiy zarar yetkazadi. Ko‘pgina korxonalar mehnat muhofazasini yaxshi tashkil qilish evaziga uzoq vaqt shikastlanishlarsiz va kasb kasalliklarisiz ishlashadi.