Mamlakatimizda sug‘oriladigan yerlar atigi 3 million 300 ming gektar bo‘lib,uni ko‘paytirishning hecham iloji yo‘q. Chunki bizda suv resurslari cheklangan. Aholimiz yesa yildan yilga ko‘payib bormoqda

V. KONSTRUKTORLIK QISM.


5.1. Meliorativ mashinalarni saqlash jarayonida qo‘llaniladigan maxsus taglik moslamasi
Bugungi kunda juda xilma-xil domkratlardan ta’mirlash ishlarida keng qo‘llanilmoqda. Ayniqsa ushbu moslama dala sharoitida texnikalarga texnik xizmat ko‘rsatish ishlarida eng qulay moslama bo‘lib ulgurdi. Domkratlarning 3 turi keng qo‘llanilmoqda. Ular gidravlik, vintli va reykali domkratlardir. Gidravlik va reykali domkratlardan farqli o‘laroq, vintli domkratlar hajman kichik va nisbatan yengil bo‘lib, yuk ko‘tarish qobiliyati nisbatan yuqoriligi bilan ajralib turadi. Bugungi kunda ishlab chiqarilayotgan vintli va gidravlik domkratlar quyida keltirilgan.

4.1-rasm. Vintli domkrat. 4.2-rasm. Gidravlik domkrat

Shu bilan birgalikda bugungi kunda domkratlarga quyidagi texnik talablar qo‘yilmoqda.

1. 
   Konstruktiv jihatdan sodda bo‘lishligi;
   
2. 
   Yuk ko‘taruvchanlik qobiliyati katta bo‘lishligi;
   
3. 
   Olib yurish uchun qulay va xavfsiz bo‘lishligi;
   
4. 
   Foydalanishda ham estetik, ham ekologik qulay bo‘lishligi;
   
5. 
   Energiya tejamkorlikka ega bo‘lishligi, ya’ni kam kuch sarflab, ko‘p ish bajarish mumkin bo‘lishligi;
   
6. 
   Uzoq muddat buzilmasdan ishlay olishligi va h.k.
   

Ta’mirlashda qo‘llanilayotgan domkratlarni o‘rganib chiqqanimizda ularda qaysidir parametr yaxshi bo‘lsa, qaysidir parametrlar talab darajasida emas. Men o‘z tadqiqotlarim orqali ma’lum darajada qulay va ishlashtish oson bo‘lgan domkrat variantini tavsiya etaman.

5.3-rasm. Tavsiya etilayotgan moslamaning sxemasi. 1- kallak, 2-burash buyni, 3-vint (yuk ko‘taruvchi stvol), 4-rezbali o‘zak, 5-tayanch.
Ushbu domkratni yuk ko‘tarish qobiliyati 3.500 kg bo‘lib, yuk ko‘tarish balandligi 0.57 metrni tashkil etadi. Umumiy massasi 3.5 kg. Vintni burashdagi maksimal kuch sarfi burash dastasi uzunligi 0,5 metr bo‘lganda va to‘liq yuklanganda 200 N gacha.
Ushbu tavsiya etilayotgan domkrat konstruktiv tuzilishi sodda, ishlashi xavfsiz va qulay bo‘lib, ham ustaxona sharoitida, ham dala sharoitida TXK va ta’mirlash ishlarida keng qo‘llash uchun mo‘ljallanilgan.