Мамлакатимизда қабул қилинган 2009-2012 йилларга мўлжалланган Инқирозга қарши чоралар дастурига мувофиқ бозорнинг чуқур таҳлили, ундаги талаб ва таклифлар базаси асосида иқтисодиётнинг таркибий ўзгартиришлари ва диверсификацияси муҳим омиллардан



Download 0,53 Mb.
bet2/17
Sana17.07.2022
Hajmi0,53 Mb.
#813533
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17
Bog'liq
О.К.Иминов-Янги иктисодиёт

1. "Янги иқтисодиёт"нинг шаклланиши

Жамиятда иқтисодий муносабатларнинг шаклланиши ва ривожланиши унга мос равишда доимо илмий - техникавий тараққиётни ҳам олиб келди. Одамлар ўз истеъмоли ва алмашинуви учун товарлар яратиш мақсадида аввало оддий меҳнат қуролларидан фойдаланган бўлса, аста-секин бу қуроллар такомиллашиб, механик қурилмаларга, машиналарга, автоматлаштирилган тизимларга айланиб борди. Бугунга келиб автоматлаштирилган тизимлардан ҳам юқори босқич - рақамлаштириш босқичига ўтилди.


Ишлаб чиқаришни механизациялаш, саноатлаштириш ёки автоматлаштириш жараёнларида технологиялар иккиламчи ўринда туради, яъни ушбу омиллар маълум бир моддий товар ёки маҳсулотни ишлаб чиқаради ёки бу жараёнга кўмаклашади. Ушбу технологиялар балансда моддий актив ҳолида ифодаланади. Фақат уларни самарали ишлатиш билан боғлик бўлган маълумотлар ёки билимларгина (ноу-хау) балансда номоддий актив сифатида ифодаланади.
Янги иқтисодда эса, анъанавий иқтисоддан фарқли равишда, айнан номоддий ҳолдаги активлар (дастурий таъминотлар, ахборот ресурслари, интеллектуал билимлар, электрон ресурслар ва архивлар кабилар) яратиш ишлаб чиқаришнинг билимларга асосланган янгича усулига айланади, ахборотнинг ўзи эса иқтисодий категория сифатида шаклланади.
1959 йилдаёқ Даниел Белл саноатлашган иктисодиётдан кейинги иқтисод ҳақида тўхталиб, бу иқтисодиётда етакчи ўринда тадбиркорлар ёки саноат корхоналари эгалари эмас, балки олимлар, билимларга асосланган янги технологиялар яратувчилар туришини таъкидлаган эди. Бу иқтисодиётда ишлаб чиқариш ресурси сифатида ахборот ва билимлар майдонга чиқади, иқтисодиётни харакатга келтирувчи куч бўлиб илмий кашфиёт ва ишланмалар хизмат қилади.
Янги иқтисодиётни кириб келиши ва инновацияларнинг зудлик билан жорий этилиши жараёни кўп йиллар аввал Йозеф Шумпетер таъкидлаган - "яратувчи вайронагарчилик"ка ўхшайди, яъни инновацион технологиялар ва ахборотни кириб келиши ўз-ўзидан эски технологияларни сиқиб чиқармоқда. У. Мартиннинг фикрига кўра янги иқтисодиёт шароитида ахборот - иқтисодий ресурс, хизмат кўрсатиш товари, қўшилган қийматни яратиш манбаи ва бандликни таъминловчи омил сифатида намоён бўлмоқда.
БМТнинг бош Ассамблеяси томонидан 2006 йилда 17 май кунини "Халқаро ахборотлашган жамият куни" деб эълон қилиниши янги иқтисодиётнинг глобал масштабда нақадар чуқур кириб бораётганлигини кўрсатади. Ахборотлашган жамият - саноатлашган иқтисодиётдан кейинги босқичнинг назарий концепцияси бўлиб, инсоният эволюцион тараққиётининг тарихий босқичи сифатида қаралмоқда.
Янги иқтисоднинг фаол тарафдорларидан бири бўлган Алан Гринспеннинг фикрига кўра, ахборот технологияларининг (АТ) иқтисодиётнинг барча жабҳаларига чуқур кириб бориши замонавий иқтисодиётни аввалгилардан кескин фарқ қиладиган ҳолатга олиб чиқди ва иқтисодиёт фанида янги даврни бошлаб берди.



Download 0,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish