Ma’lumotlarni uzatish tizimlarida ko‘plab turli XIL texnologiyalar

2.6. OFDM va OFDMA texnologiyalari 
 
OFDM texnologiyalari. 
Keng polosali radiotizimlarda raqamli 
kanal uchun asosiy buzuvchi omil ko‘p nurli qabul qilishdan halaqitlar 
hisoblanadi. Bu halaqitlar turi ko‘p qavatli inshoatli shaharlarda 
radiosignalni binolar va boshqa inshoatlardan ko‘p martalik qaytishi 
tufayli efirli qabul qilish uchun juda xarakterli hisoblanadi. Bunday 
qaytishlar natijasida o‘sha bir signal qabullagichga turli yo‘llar orqali 
tushishi mumkin. Turli tarqalish yo‘llari turli uzunliklarga ham ega va 
shuning uchun signalning kuchsizlanishi bir xil bo‘lmaydi. Natijada 
qabul qilish nuqtasidagi natijaviy signal turli amplitudali va bir-
birlaridan nisbatan vaqt bo‘yicha surilgan ko‘plab signallarning 
superpozitsiyadan (interferensiyasidan) iborat bo‘ladi, turli fazali 
signallarni qo‘shilishiga ekvivalent bo‘ladi. Agar uzatkich tashuvchisi 
ν chastotali va A amplitudali y
in
=Asin2πνt garmonik signalni 
tarqatayotgan bo‘lsa, u holda qabullagichda quyidagi signal qabul 
qilinadi: 
bu yerda t
i
– i-nchi yo‘l bo‘yicha signalning tarqalishini kechikishi 
(2.4-rasm). 
Ko‘p nurli interferensiyaning natijasi qabul qilinadigan 
signalning buzilishi hisoblanadi.

---

101 
2.4- rasm. Signalni ko‘p nurli tarqalishi modeli 
Ko‘p nurli interferensiya har qanday signallar turlari uchun 
xarakterli bo‘lib, ayniqsa u keng polosali signallarga salbiy ta’sir 
qiladi. Ish shundan iboratki, keng polosali signal ishlatilganida 
interferensiya natijasida ma’lum chastotalar sinfaz qo‘shiladi, bu 
signalning ortishiga olib keladi, ayrimlari esa, aksincha, qarama 
qarshi-fazada 
qo‘shiladi 
va 
bu 
chastotadagi 
signallarni 
kuchsizlanishiga olib keladi (2.5- rasm). 
Signallarni 
uzatilishida 
vujudga 
keladigan 
ko‘p nurli 
interferensiya haqida gapirilganida ikkita chegaraviy holga ajratiladi.
2.5- rasm. Ko‘p nurli interferensiyaning mavjudligi hisobiga 
signalning buzilishi 
Birinchi holda turli signallar orasidagi maksimal kechikish bitta 
simvolning davomiyligi vaqtidan ortiq bo‘lmaydi va interferensiya 
bitta uzatiladigan simvol chegaralarida vujudga keladi. Ikkinchi holda 
turli signallar orasidagi maksimal kechikish bitta simvolning 
davomiyligi vaqtidan ortiq bo‘ladi va interferensiya natijasida turli