Маълумотлар омбори ва уни бошкариш тизими хакида умумий тушунчалар

2.MB bilan ishlovchi komponentlar
MB ilovalarini hosil qiluvchi komponentlarni ko’ramiz. Bu komponentlar ham boshqa komponentlarga o’xshab vizual va novizual komponentlarga bo’linadi.

MB bilan ishlash imkonini beruvchi komponentlar Data Access, Data Controls, DataSnap, Desicion Cube, QReport va InterBase komponentlar palitrasida joylashgan. Ayrim komponentlar masofaviy MB bilan ”klient-server” arxitekturasida ishlash uchun mo’ljallangan. +uyida Delphi5 uchun MB ga mo’ljallangan komponentlar palitrasi keltirilgan.

Data Access sahifasida ma’lumotlarga murojaatni tashkil qilishga mo’ljallangan novizual komponentlar joylashgan (20-rasm):

20-rasm. Data Access sahifasining komponetlari.

Data Source - axborot manbasi;

table – MB jadvaliga asoslangan axborot to’plami;
Query - SQL-so’rovga asoslangan axborot to’plami;
StoredProc - serverning saqlanuvchi prostedurasini chaqirish;
Database - MB bilan bog’lanish
Session - MB bilan ishlovchi joriy seans;
Batchmove - yozuvlar guruhi ustida amal bajarish;
UpdateSQL – SQL-so’rovga asoslangan axborot to’plamining modifikastiyasi;
NestedTable - ichma-ich jadval;

Data Controls sahifasidagi ma’lumotlarni boshqarish uchun mo’ljallangan vizual komponentlar joylashgan (21-rasm):

21-rasm. Data Controls sahifasining komponentlari.

DBGrid - setka (to’r);

DBNavigator - navigastiyali interfeys;
Dbtext – yozuv;
DBEdit - 1 qatorli muharrir;
DBMemo - ko’p qatorli muharrir;
DBImage - grafik tasvir;
DBListbox - oddiy ro’yxat;
DBCombobox - kombinastiyalashgan ro’yxat;
DBCheckbox - mustaqil o’tkazgich;
DBRadioGroup - bog’liq o’tkazgichlar guruhi;
DBLookupListBox - boshqa axborotlar to’plamining maydoni bo’yicha shakllanadigan oddiy ro’yxat;
DBLockupComboBox - boshqa axborotlar to’plamining maydoni bo’yicha shakllanadigan kombinastiyalashgan ro’yxat;
DBRichEdit - to’la funkstional matn muxarriri;
DBCtrlGrid - modifikastiyalashgan to’r;
DBChart - diagramma;

DataSnap sahifasida masofaviy MB ni boshqarish uchun mo’ljallangan komponentlar joylashgan (22-rasm):

22-rasm. Data Snap sahifasining komponentlari.

ClientDataSet - axborotni klient darajasida kiritish;

DCOMConnection - ko’p oqimli ilovalar uchun masofaviy server bilan bog’lanish;
SocketConnection - Windows coketi orqali masofaviy server bilan bog’lanish;