Маълумотлар омбори ва уни бошкариш тизими хакида умумий тушунчалар

Tip
Ta`rifi
Butun sonli ma`lumotlar tiplari
TINYINT	-128 dan +127 gacha sonlarni saqlashi mumkin
SMALLINT	-32 768 dan 32 767 gacha
MEDIUMINT	-8 388 608 ... 8 388 607
INT	Diapazoni -2 147 483 648 ...2 147 483 647
BIGINT	Diapazoni -9 223 372 036 854 775 808 ... 9 223 372 036 854 775 807
Ratsional sonlar tiplari
FLOAT	Kichik aniqlikdagi o`zgaruvchan vergulli son
DOUBLE	Ikkilangan aniqlikdagi o`zgaruvchan vergulli son
REAL	DOUBLE sinonimi
DECIMAL	Satr shaklida saqlanuvchi kasr son
NUMERIC	DECIMAL sinonimi
Binar ma`lumotlar
TINYBLOB	255 ta simvol saqlash mumkin
BLOB	65535 simvolli satr
MEDIUMBLOB	16 777 215 gacha bo`lgan simvol saqlashi mumkin
LONGBLOB	4 294 967 295 SIMVOL
Sana va vaqt
DATE	yyyy-oo-ss formatdagi sana
TIME	ss:mm:ss formatdagi vaqt
DATETIME	yyyy-oo-ss ss:mm:ss formatdagi sana va vaqt
TIMESTAMP	timestamp formatdagi sana va vaqt

MB ni yaratish. MB loyihasi to`liq tuzib bo`lingach kompyuter xotirasida ushbu loyiha sxemasi joylashtiriladi. eng avvalo, MB biror nom bilan yaratiladi. MB ni yaratish uchun quyidagi formatga ega bo`lgan SQL operatori ishlatiladi:
Create {database | schema} ‘< fayl nomi>‘
[user ‘foydalanuvchi nomi’ [password ‘parol’’]]
[page_size [=] butun]
[length [=] butun [page [s]]]
[Default character set belgilar_to`plami]
[];
[ ] – shart bo`lmagan element; { } – mumkin bo`lgan elementlar.
= file ‘fayla nomi’ []
[ikkilamchi fayl]
= length [=] butun [page [s]] | starting [at [page]]
butun [ma`lumot_fayllar]
ya`ni:

• 
  ‘‘ – MB saqlanadigan fayl spetsifikatsiyasi;
  
• 
  user ‘foydalanuvchi nomi’ – foydalanuvchi serverga bog`langanda tekshiriladi;
  
• 
  password ‘parol’’ – foydalanuvchi nomi bilan birga tekshiriladi;
  
• 
  page_size [=] butun – foydalanuvchi MB o`lchovi, baytda 1024 (so`zsiz), 2048, 4096 yoki 8192;
  
• 
  default character set – None so`zsiz holatida MB da qo`llanilayotgan belgilar to`plamini aniqlash;
  
• 
  file ‘‘ – MB joylashadigan bir yoki bir necha fayllar nomi;
  
• 
  starting [at [page]] – agar MB bir necha fayllarni band qilsa, u holda bu ifoda ko`rsatilgan faylda MB qaysi sahifasidan boshlab joylashishini aniqlaydi;
  
• 
  length [=] butun [page [s]] – sahifalarda fayl uzunligi. So`zsiz holatda sahifada 75, minimum 50, maksimum holatda disk fazosi bilan chegaralanadi.
  

Ko`p faylli MB da eng birinchi fayl birlamchi, qolganlari esa ikkilamchi deyiladi.
Masalan:
Create database ‘D:\BD\base.gdb’
file ‘D:\BD\base.gd1’ starting at page 1001
length 500
file ‘D:\BD\base.gd2’.
Bu erda 3 ta fayldan iborat, uzunligi 1000 bo`lgan birlamchi base.gdb fayl, uzunligi 500 bo`lgan base.gd1 va uzunligi noaniq bo`lgan base.gd2 faylar bo`lgan d:\bd\base.gdb MB aniqlanadi.
Agar ikkilamchi fayllar uchun uzunlik ko`rsatilmagan bo`lsa, u holda u qaysi sahifadan boshlanishini ko`rsatish lozim.
Sahifa o`lchovi baytlarda ko`rsatiladi, masalan:
Create database ‘base.gdb’ page_size 4096.
Sahifalar o`lchovini oshishi, indekslar chuqurligi kamayishi, uzun yozuvlarni solishtirib o`qish amallarini kamayishi hisobiga MB bilan ishlashni tezlashtirish mumkin. Agar so`rovlar ko`p bo`lmagan yozuvlarni qaytarsa, sahifa to`liqligicha solishtirib o`qib olinishi va unda ko`p ortiqcha yozuvlar bo`lishi mumkinligi oqlanmagan.