Маълумотлар омбори ва уни бошкариш тизими хакида умумий тушунчалар

Tip
Tavsifi
CHAR (uzunlik)	o`zgarmas uzunlikdagi berilganlar satri
CHARACTER(uzunlik)
VARCHAR(uzunlik)	o`zgaruvchan uzunlikdagi belgilar satri
CHAR VARYING(uzunlik)
CHARASTER VARYING(uzunlik)
NCHAR/(uzunlik)	o`zgarmas uzunlikdagi lokallashtirilgan simvollar satri
NATIONAL(uzunlik)
NATIONAL CHAR(uzunlik) NCHAR VARYING(uzunlik)
INTEGER	butun son
INT
SMALLINT	kichik butun son
BIT(uzunlik)	o`zgarmas uzunlikdagi bitlar satri
BIT VARYING(uzunlik)	o`zgaruvchan uzunlikdagi bitlar satri
NUMERIC(aniqlik, daraja)	masshtabli butun son
DESIMAL(aniqlik, daraja)
DEC(aniqlik, daraja)
FLOAT(aniqlik, daraja)	kasrli son
REAL	kichik aniqlikdagi kasr son
DOUBLE PRECISION	yuqori aniqlikdagi kasr son
DATE	kalendar, kun
TIME(aniqlik)	vaqt
TIME STAMP(aniqlik)	kun va vaqt
INTERVALSQL SQL	vaqt intervali

SQL1 da quyidagi tiplar ishlatiladi:

• 
  O`zgarmas uzunlikdagi belgili satrlar – bu ma`lumotlar tipiga mansub bo`lgan ustunlarda odatda, insonlar, kompaniyalar nomlari, manzillar va boshqalar saqlanadi.
  
• 
  Butun sonlar. Bunday tipdagi ustunlarda sonlar saqlanadi. Butun sonlar bundan tashqari identifikatorlarni saqlash vazifasini ham bajaradi.
  
• 
  Kasrli butun sonlar. Bunday ma`lumotlar tipidagi ustunlarda kasr qism aniq hisoblanishi kerak bo`lgan kasr sonlar saqlanadi. Bundan tashqari bu ustunlarda pulli qiymatlar ham saqlanadi.
  
• 
  Haqiqiy sonlar. Bunday tipdagi ustunlarda taxminiy sonlarni saqlash mumkin. Bunday tiplar orqali juda katta diapazondagi satrlar saqlanadi, lekin hisoblashlarda xatolik kelib chiqishi mumkin.
  

Qo`shimcha ma`lumotlar tiplari. Ko`pgina MBBT larda SQL1 standartida aniqlangan tiplardan tashqari ko`pgina boshqa tiplar ham mavjud. Quyida ulardan asosiylari ko`rsatilgan:

• 
  O`zgaruvchi uzunlikdagi belgili simvollar uchun ko`pgina MBBT larda VARCHAR tipi aniqlangan. Bu tipli ma`lumotlarda berilgan diapazonda uzunligi o`zgaruvchi belgili satrlar saqlanadi. SQL1 standartida esa o`zgarmas uzunlikdagi satrlar aniqlangan edi. Ular o`ng tomondan bo`sh joy bilan to`ldiriladi.
  
• 
  Pul kattaliklari. Ko`pgina MBBT larda MONEY yoki CURRENCY tipida pul kattaliklari mavjud. Pul kattaliklarini qo`llanishini asosiy sababi ma`lumotlarni ekranga belgilangan formatda chiqarishdir.
  
• 
  Kun va vaqt. Kun va vaqt kattaligidagi qiymatlarni qo`llab—quvvatlash turli MBBT larda keng tarqalgan. Bu ma`lumotlar tipidagi qiymatlar ustida turli operatsiyalarni bajarish mumkin. SQL2 standartida DATE, TIME, TIME STAMP, INTERVAL kabi ma`lumotlar tiplari aniqlangan. Ular orqali vaqt sekundning o`ndan bir qismigacha aniqlikda ifodalanadi.
  
• 
  Mantiqiy berilganlar tipi. Ayrim MBBT lari mantiqiy tiplarni qo`llab—quvvatlaydi (TRUE yoki FALSE )
  

Ma`lumotlar tiplarini turlicha aniqlash. SQL qo`llaniladigan turli MBBT larda ma`lumotlar tiplarini turlicha berilishi, dasturlarning bir MBBT idan ikkinchisiga ko`chirilishiga xalaqit beradi. Ma`lumotlar tiplarini turlicha berilishiga misol qilib, kun va vaqtni olish mumkin. Masalan, DV2 MBBT da quyidagi 3 ta ma`lumotlar tiplari mavjud:

• 
  DATE - bu tip oy kunni ifodalaydi.
  
• 
  TIME – bu tipda sutka vaqtlari ifodalanadi.masalan, “12:30 p.m”;
  
• 
  TIME STAMP – bu tipda vaqtning aniq holati nanosekundgacha aniqlikda ifodalanadi.
  

Aniq vaqt va holatlarni satrli o`zgarmaslar orqali ham ifodalash mumkin. Bundan tashqari vaqt qiymatlari ustida arifmetik operatsiyalarni ham bajarish mumkin.
MYSQL tilida jadval maydonlarining quyidagi tiplari mavjud :
13.1.2-jadval