Маълумки, инсон жамики мавжудотлар орасида фикрлаш ва уни ўз нутқи орқали ифодалаш имкониятига эгалиги билан ажралиб туради



Download 0,62 Mb.
bet4/29
Sana18.04.2022
Hajmi0,62 Mb.
#559831
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   29
Bog'liq
antonimlar

Tadqiqotning ilmiy yangiligi quyidagilar bilan belgilanadi:
O`zbek tilshunosligida alohida tadqiqot obyekti sifatida ilk marotaba grammatik antonimlarning o`ziga xos xususiyatlarini aniqlashga harakat qilindi;
- ilmiy tadqiqot ishida tilshunoslikda, xususan, o`zbek tilshunosligida antonimiya hodisasining lisoniy tabiatini o`rganishga bag`ishlangan ishlar tahlil etilib, ularda antonimlar va ularning turlari haqidagi fikrlarga munosabat bildirildi.
- so`zlovchi kommunikativ maqsadi va nutqiy vaziyatga bog`liq holda grammatik antonimlarning lingvopoetik imkoniyatlari namoyon bo`lishi turli matnlardan olingan misollar asosida ko`rsatib berildi;
- grammatik antonimlarning badiiy matnlarda badiiy-estetik ta`sirchanlikni ta`minlashda muhim vosita ekanligi misollar asosida tahlil etildi;
-grammmatik antonimlarning paydo bo`lishi va shakllanishi sabablari aniqlandi va ularning antonimiya hodisasi doirasida qaraluvchi antiteza, antisemiya, oksyumoron kabi boshqa yondosh hodisalarga munosabati belgilandi;
-morfologik sathda yuzaga keluvchi antonimlarning ot, sifat, fe`l, ravish kabi mustaqil so`z turkumlari doirasida amal qilishi aniqlandi va ularning o`ziga xos morfologik belgilariga ko`ra tasnif qilindi hamda izohlandi;
-grammatik antonimlarning shakllanishida xizmat qiluvchi birliklar aniqlandi va izohlandi;
- olib borilgan tadqiqot natijalari umumlashtirildi va o`zbek tilida grammatik antonimlarning lingvopoetik imkoniyatlari to`g`risida muayyan ilmiy xulosalarga kelindi.
Himoyaga olib chiqiladigan holatlar.

  1. Morfologik antonimlar deganda biz zid ma`noli morfemalarni, so`z turkumlariaro antonimlarni tushunamiz.

  2. Sintaktik antonimlarga zid ma`noli sintaktik qoliplar (imkoniyat tarzidagi, hali nutqda qo`llanmagan sintaktik antonimlar) va shu qoliplar asosida yasalgan sintaktik qurilmalar (nutqda qo`llangan sintaktik antonimlar).

  3. Sintaktik antonimlarni aniqlash mezonlari bo`lib, ular sintaktik ma`nosi, yasalishi (derevatsion) asosining umumiyligi, bir sathga mansubligi, bir xil (ma`nodosh) so`zlarning qo`llanilishi, o`zaro shartlangan ammo bir-birini inkor qiladigan vaziyatlarni ifodalash mumkinligi bilan belgilanadi. Ohang (intonatsiya) ham zid ma`noni ifodalash vositasi bo`lishi mumkin.

  4. Sintaktik antonimlar oppzitsiyasi uchun pragmatik ma`nolar sinkritizmi xos, chunki mazkur ma`nolarning inkor shaklda qo`llanilishi ikkilamchi ma`nolarni – hayrat, kinoya, kesatiq, nafrat, tug`yon, ishonchsizlik kabi ma`nolarni ifodalaydi.

  5. Zid manolilik matnda lisoniy birliklar aloqasini ta`minlovchi vosita sifatida namoyon bo`ladi.

  6. Tildagi va nuqtdagi antonimiya o`ziga xos ko`rinishlarga ega. Bular: kontekstual antonimiya, implisit antonimiya, substitutsion antonimiya va parafrazalar antonimiyasi.

  7. Leksimalarning o`zigina matnda faol antonimlikni ta`minlay olmaydi, yozuvchi ziddiyatni yuzaga keltirish uchun grammatik shakllarga murojat qiladi.


Download 0,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   29




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish