Малака тоифа йўналиши: Бошланғич таълим фани ўқитувчилари Тингловчилар контингенти

 
2.4
 
Инклюзив таълимни қўллаб-қувватлаш йўллари 
Инклюзив таълимга жалб этиш глобал муаммолардан бири ҳисобланади. 
Инклюзив таълимнинг асосий қисми–болаларга билим олиши учун дўстона 
муносабатда бўлиш ва ўқишга имкон берувчи муҳитни яратишдир. Махсус 
эхтиёжли болаларнинг ҳаётга илк ёшдан яъни 6 ёшгача эътибор берилса, 
анча юқори самараларга эришиш мумкин. Имконияти чекланган болаларни 
таълим–тарбияга бўлган эҳтиёжларни қондиришга мос бўлган сиёсатни 
ишлаб чиқиш инклюзив таълимни қўллаб–қувватлашнинг асосидир.
Инклюзив таълимни қўллаб-қувватлашда қуйидаги масалаларни ҳал 
этиш лозим: 

Жамиятда ижобий муносабатни ишлаб чиқиш 
Жамиятда инсонлар орасида ногирон болалар ҳақида билимларнинг 
етишмаслиги оқибатида махсус эҳтиёжли болалар таълимдан четда қолиб 
кетмоқдалар. Бундан ташқари ногирон боланинг қобилиятлари, ҳуқуқлари ва 
эҳтиёжлари мунтазам равишда қадрланмаса, болаларда ўзига ва 
қобилиятларига нисбатан салбий муносабат шаклланиб боради.

Инклюзив таълим муҳитини ривожлантириш.
Инклюзив таълимнинг асосий қисми-болаларга билим олиш учун 
дўстона муносабат ва ўқишга имкон берувчи муҳитни яратиш лозим. Болалар 
мактабга бехатар, қийинчиликларсиз етиб бориш имконига эга бўлишлари 
лозим. Бундан ташқари, амалдаги умумтаълим услубиятига болани 
мослаштиришдан кўра, дарс жадвалини шароитни, услубиятни ва ўқув 
қуролларини ўзгартириш керак бўлади. Бундай ўзгартиришлар нафақат 
махсус эҳтиёжли болалар, балки нормал ривожланишдаги болалар учун ҳам 
таълим сифатини яхшилайди.

---

125 

Илк ёшдан аралашув.
Қисқа қилиб айтганда боланинг ҳаётига эртароқ эътибор берилса, 
натижаси боланинг кейинги ривожланишида самарали таъсир кўрсатади.

Ижобий намуна бўла оладиган инсонлар образини яратиш.
Болада ўзига ишонч ва ўзини қадрлаш ҳиссини ривожлантиришда 
катталарнинг қиёфаси жуда муҳим. Лекин жуда кўп махсус эҳтиёжли 
болалар ўсиб, улғаяётган бир пайтда ўзларига ўхшаган махсус эҳтиёжли 
катта одамларнинг учратмайдилар ва катта бўлиш қандайлигини тасаввур 
ҳам қила олмайдилар. Шунинг учун ҳам махсус эҳтиёжли катталар махсус 
эҳтиёжли болаларнинг таълимида доимий иштирок этишлари керак. Чунки 
катта ёшдаги махсус эҳтиёжли инсонлар, ота-оналарга фарзандига таълим 
бериш муҳимлигини тушунтириши мумкин. Бунинг учун эса махсус 
эҳтиёжли катталарни мактабларга таклиф этиш керак. Шунда улар 
ўзларининг ҳаётда эришган ютуқлари ҳақида гапириб берадилар. Бунинг 
натижасида инклюзив таълимни тарғиб қилишда катта имконият яратилади.

Мос сиёсатни ишлаб чиқишга кўмаклашиш. 
Инклюзив таълим тизимини қўллаб –қувватлашда сиёсат асосий рол 
ўйнайди. Сиёсат томонидан инклюзив таълимнинг қўллаб қувватланиши бу 
таълим тизиминиг самарасини ва ривожини таъминлайди.