Maktabgacha yoshdagi

Abu nasr Farobiy 

 (873–960-yy.)

Abu Rayhon Beruniy 

(973–1043-yy.) 

Abu Ali ibn Sino  

(980–1037-yy.) 

---

15

XIX va XX asrlarda psixologiya faqat empirik (tajriba-

ga asoslangan) fan sifatida taraqqiy etadi. Bu davr larda uning 

predmeti, o‘rganadigan sohasi paydo bo‘ladi va shakllanadi, 

yangi yanada samaraliroq tekshirish metodlari kashf qilinadi. 

Psixologiyaning bergan ma’lumotlaridan amaliy faoliyatning 

turli sohalarida foydalanila boshlanadi. Assosiativ psi xologiya 

namoyandalari D. Yum va D. Gartli, shogirdi D. Prist li assosia-

tiv tasavvurlarni miyadagi fiziologik bog‘lanishlarga tenglashti-

radilar, murakkab psixik jarayonlar sezgi va tasavvurlardan 

hosil bo‘ladi deb hisoblaydilar. XIX asrda psixik hodi salarni 

o‘lchash mumkinligi, psixologiyada eksperiment bo‘lishi mum-

kinligi ko‘pgina psixologlar tomonidan ilgari surildi. I. Gerbart, 

Veber, Fexner, V. Vundt kabi nemis psixologlari eksperimental 

psixologiyaga asos soldilar. V. Vundt 1879-yili Leypsigda bi-

rinchi eksperimental laboratoriyasini, 1881-yili Berlin uni-

versiteti huzurida eksperimental psixologiya institutini tashkil 

qildi. Professor A.F. Lazurskiy (1874–1917) tomonidan ta’lim 

masalalarini o‘rganishda keng qo‘llaniladigan tabiiy eksperi-

ment metodi ishlab chiqildi.