Maktabgacha yoshdagi

Segen doskasi

Bu metodika oligofrenopedagogika asoschilaridan biri E. 

Se gen tomonidan ishlab chiqilgan bo‘lib, bolaning shakllar-

ni farq 

lash qobiliyatini aniqlashga, motorika xususiyatlarini 

o‘rganishga qaratilgan (N.A. Shivarev, 1970). Qattiq qog‘oz yo-

ki kartonga quyi dagi figuralar chiziladi. 

Keyin ularni ehtiyotkorlik bilan qirqib olinadi. Har bir va-

riant bir-biridan murakkabligi bilan ajralib turadi. 

1-doskada 10 ta har xil butun figuralar bor; 

2-doskada 2 ta figura bo‘lib, ularning har biri ikki va uch 

qism dan  iborat; 

3-doskada har biri ikki va uch qismdan iborat 4 ta figura; 

4-doskada ikki qismdan iborat 5 ta (figura) shakl. 

Bolaga 10 soniya davomida doska ko‘rsatiladi. Keyin 

doskadagi shakllar stol ustiga tushadigan qilib ag‘dariladi. 

Eksperimentator ularni aralashtirib, har bir shaklni o‘z joyi-

---

416

ga qo‘yishni boladan so‘raydi. Tajriba boshida eksperimenta-

tor 2–3 namunani ko‘rsatib berishi mumkin. Keyin bolaning 

topshiriqni qanday bajarayotganini diqqat bilan kuzatadi. Bo-

la «sinash va xato qi lish» kabi harakatlar qiladi, bunda bo-

la shakl larni joyiga qo‘yishga diqqat-e’tibor berishi, kuzatishi 

kerak. Birinchi topshiriqni bajargandan so‘ng, keyingi qiyinroq 

topshiriqqa o‘tiladi. Sinaluvchi ning har bir topshiriqni baja-

rishga sarflangan vaqti, uning qilgan harakatlari maxsus qaror-

ga yozib boriladi. Sinaluvchi topshiriqlarni o‘zi bajara olmasa, 

1 daqiqadan so‘ng unga yordamlashish mumkin.