Maktabgacha yoshdagi

25-rasm. 
Ezilgan shlapaning turli temperamentdagi kishilarga turlicha ta’sir 
ko‘rsatishi (Xerlof Bidstrup rasmi). 

---

200
Bolalar temperamenti
Kuzatishlar orqali bolalar temperamentini aniqlash mumkin:
1. Tez harakat qilish zarur bo‘lgan vaqtda bola o‘zini qanday 
tutadi?
a) oson ishga kirishadi;
b) faol harakat qiladi;
c) osoyishta, so‘zsiz harakat qiladi;
d) ishonchsiz harakat qiladi.
2. Kattalarning tanbehlariga qanday qaraydi?
a) «Boshqa qilmayman» deydi-yu, biroz vaqt otgach yana qi-
laveradi;
b) quloq solmay o‘z bilganicha qilaveradi;
c) jim eshitadi;
d) jim turadi, xafa bo‘ladi, hayajonlanadi.
3. Zarur bo‘lgan sharoitlarda bola boshqa bolalar bilan qanday 
gaplashadi?
a) tez, qiziqqonlik bilan, lekin boshqalarning ham fikrini eshi-
tadi; 
b) tez, hayajon bilan, boshqalarni eshitmaydi; 
c) sekin, ohista, ishonch bilan; 
d) ishonchsizlik bilan.
4. Odat bo‘lmagan sharoitda o‘zini qanday tutadi? 
a) tez moslashadi, faollik ko‘rsatadi; 
b) faol, yuqori hayajonlanish bilan; 
c) tinch atrofni kuzatadi; 
d) o‘zini yo‘qotib qo‘yadi, tashvishlanadi.
5. Mehnat topshiriqlarini bajarishda o‘zini qanday tutadi?
a) topshiriqlarni tez bajaradi; 
b) tashkilotchilik qobiliyatlarini ko‘rsatadi; 
c) sekin, shoshmasdan bajaradi, ishni oxiriga yetkazadi; 
d) ovoz chiqarmay, ohista bajaradi.
Natija: 
agar, a – varianti ko‘p chiqsa bola sangvinik;
b – varianti ko‘p chiqsa bola xolerik;
c – varianti ko‘p chiqsa bola flegmatik;

---

201
d – varianti ko‘p chiqsa bola melanxolik tipiga mansubdir.
Quyida har bir temperament tipini ko‘rib chiqamiz.